Vesti
27. 12. 2013.
Statut Vojvodine pod Ustavnog suda Srbije
Polovinom naredne godine, kada odluka Ustavnog suda bude objavljena u „Službenom glasniku Srbije“, prestaje da postoji Savet nacionalnih zajednica.
Ustavni sud Srbije procenio je formiranje tog tela neustavnim. Članom 40 Statuta Vojvodine „ustanovljen“ je Savet nacionalnih zajednica, koji predstavlja „posebno telo“ Skupštine AP Vojvodine s 30 članova.
Polovina članova Saveta bira se „iz reda poslanika koji se izjašnjavaju kao pripadnici nacionalne zajednice koja čini brojčanu većinu u ukupnom stanovništvu AP Vojvodine“, a polovina „iz reda poslanika koji se izjašnjavaju kao pripadnici nacionalnih zajednica koje čine brojčanu manjinu u ukupnom stanovništvu AP Vojvodine“.
Ustavni sud je ocenio da ustanovljavanje Saveta nacionalnih zajednica, kao posebnog tela Skupštine AP Vojvodine izlazi izvan okvira prava autonomne pokrajine na samostalno uređivanje organizacije jednog od svojih organa, kao i da je ustanovljavanje takvog tela nesaglasno s odredbama člana 47, stav 2, člana 76, člana 79, stav 2, člana 176, stav 1 i člana 180, stav 4 Ustava. Stoga je Sud utvrdio da osporene odredbe člana 40 Statuta nisu u saglasnosti s Ustavom.
Odredbama tog člana predviđeno je da se pri rešavanju pitanja iz nadležnosti Skupštine koja su posredno ili neposredno u vezi s ostvarivanjem prava nacionalnih zajednica koje čine brojčanu manjinu u ukupnom stanovništvu AP Vojvodine, a naročito u oblasti kulture, obrazovanja, javnog informisanja i službene upotrebe jezika i pisama, obavezno pribavlja mišljenje Saveta nacionalnih zajednica.
Savet odluke donosi većinom od ukupnog broja članova, a ukoliko u sastavu Skupštine AP Vojvodine nema pripadnika neke nacionalne zajednice, pri donošenju odluke obavezno pribavlja mišljenje nacionalnog saveta nacionalne manjine, ukoliko on ima sedište na teritoriji AP Vojvodine.
Razmatrajući saglasnost osporenih odredaba s Ustavom, Ustavni sud je pošao od toga da pravo na samostalno uređenje organizacije i rada Skupštine svakako podrazumeva pravo autonomne pokrajine da samostalno odredi radna tela Skupštine čiji rad je u funkciji ostvarivanja nadležnosti same Skupštine. To pitanje, inače, spada u korpus pitanja koja se uređuju Poslovnikom o radu Skupštine.
Međutim, Ustavni sud ocenjuje da iz formulacije odredaba st. 1 i 2 člana 40 Statuta proizlazi da Savet nacionalnih zajednica nije radno telo Skupštine AP Vojvodine, već je „posebno telo“, koje nije obrazovano Poslovnikom o radu Skupštine, kojim se inače obrazuju sva radna tela, već je „ustanovljeno“ Statutom, kao najvišim pravnim aktom u AP Vojvodini.
Sledeće na šta Ustavni sud ukazuje je to da poslanici u Skupštini AP Vojvodine, izabrani na neposrednim izborima tajnim glasanjem, saglasno članu 176, stav 1 Ustava, predstavljaju građane koji su ih birali, a ne nacionalne ili bilo koje druge kolektivitete. U tom smislu, u skladu s osnovnim principima građanske demokratije, poslanici se o svakom pitanju iz nadležnosti Skupštine izjašnjavaju kao slobodno izabrani predstavnici građana, a ne kao pripadnici određenog kolektiviteta.
S druge strane, zaštita interesa nacionalnih manjina koje žive na teritoriji AP Vojvodine obezbeđuje se na Ustavom utvrđeni način, a to je srazmerna zastupljenost u Skupštini AP Vojvodine, te „ustanovljavanje“ posebnog tela čiji je sastav određen na paritetnoj osnovi, a koje propisanom kvalifikovanom većinom donosi „odluke“ o tome kakvo će mišljenje dati o svakom pitanju iz nadležnosti Skupštine koje je, bilo neposredno bilo posredno, u vezi s ostvarivanjem prava nacionalnih manjina, suštinski znači ustanovljavanje dodatnih prava pripadnika nacionalnih manjina za koja ne postoji osnov niti u Ustavu, niti u bilo kojem zakonu.
Po oceni Ustavnog suda, sledeće sporno pitanje odnosi se upravo na sastav Saveta nacionalnih zajednica. Naime, članovi Saveta mogu biti samo poslanici koji su se izjasnili o svojoj nacionalnoj pripadnosti, a po članu 47, stav 2 Ustava, niko nije dužan da se izjašnjava o svojoj nacionalnoj pripadnosti, što znači da se na taj način narušava jedno od osnovnih pravila da su predstavnici građana u Skupštini jednaki i ravnopravni u pravima i dužnostima, pošto će oni poslanici koji iskoriste Ustavom garantovanu slobodu i ne izjasne se o svojoj nacionalnoj pripadnosti biti lišeni prava da budu članovi Saveta.
Konačno, Ustavni sud se izjasnio ranije, što je „Dnevnik“ već i pisao, o neustavnosti određenja pripadnika srpskog naroda kao „pripadnika nacionalne zajednice koja čini brojčanu većinu u ukupnom stanovništvu AP Vojvodine“.
Pokrajina se ne meša u medije
Po tumačenju Ustavnog suda Srbije, iz sistemskim zakonima utvrđenog koncepta ostvarivanja zajemčenih prava građana u oblasti medija proizlazi da nema osnova, niti je ustavnopravno prihvatljivo, da autonomna pokrajina utvrđuje javni interes svojih građana u oblasti javnog informisanja i radio-difuzije jer bi time zapravo došlo do takozvanog mešanja javnih vlasti u ostvarivanje slobode medija, što je u direktnoj suprotnosti sa stavovima i praksom Evropskog suda za ljudska prava i drugih međunarodnih institucija koje se bave zaštitom ljudskih prava i sloboda. Stoga je neustavnu ocenu dobio deo odredaba člana 29 Statuta.
Uslovi i način obavljanja delatnosti javnog radio-difuznog servisa, kako republičkog, tako i pokrajinskog, u celini su uređeni Zakonom o radio-difuziji te ni u tom zakonu, kao uostalom ni u Zakonu o utvrđivanju nadležnosti Autonomne Pokrajine Vojvodine, nije predviđena nadležnost AP Vojvodine da u odnosu na ta pitanja bilo šta „bliže uređuje“. Država i teritorijalna autonomija ni neposredno ni posredno, preko pravnih lica koja su osnovala ili u kojima imaju većinski udeo ili koja se finansiraju iz njihovog budžeta, ne mogu biti osnivači javnih glasila, kao ni elektronskih medija, a u oblasti radio-difuzije zakonom je osnovana Republička radio-difuzna agencija, kao samostalni pravni subjekat.
Javni interes građana u informisanju putem elektronskih medija ostvaruje se putem zakonom ustanovljenog republičkog i pokrajinskog javnog radio-difuznog servisa, čiji su nosioci Radio-televizija Srbije i Radio-televizija Vojvodine.
Te ustanove imaju posebne obaveze u ostvarivanju opšteg interesa u oblasti radio-difuznog servisa koje su zakonom utvrđene.
Komentari (0)
ostavi komentarNema komentara.