DNV-UNS
30. 10. 2023.
Medijska propaganda u Vojvodini nekad i sad - od krajnje levice do krajnje desnice
Koje su bile metode medijske propagande u Vojvodini u periodu između dva svetska rata i kako prepoznati propagandno delovanje danas, bile su teme skupa koji je organizovalo Udruženje novinara Srbije (UNS) sa svojim ogrankom Društvom novinara Vojvodine (DNV-UNS).
Sam termin propaganda je, kako je istakao prof. dr Vladimir Barović, nastao u 17. veku, kada ga je upotrebio Papa Grgur 15. Tadašnje propagandno delovanje katoličke crkve bilo je neka vrsta odgovora na širenje protenstantizma, ali nije imalo današnju konotaciju propagande.
,,U periodu nakon Prvog svetskog rata izlazilo je više od 50 listova na srpskom i još bar toliko na nemačkom i mađarskom jeziku. Dolazimo do trocifrenog broja novina u Novom Sadu koji je tada deset puta bio manji i sa deset puta manje stanovnika", istakao je prof. dr Slobodan Bjelica.
Prema njegovim rečima, uglavnom su to bile dnevne novine koje su bile otvoreno stranačke, pa je tako „Zastava“ bila glasilo Radikalne stranke, „Jedinstvo“ su uređivale demokrate, a „Slobodu“ socijalisti.
Istražujući pomenute listove profesor Bjelica je zapazio da ono što danas nazivamo političkom korektnošću tada nije postojalo, te da su autori tekstova protivnike ,,čašćavali“ raznim uvredama. Dvadesetih godina prošlog veka politički izbori su bili česti, na svake dve godine, pa je i politička propaganda bila konstantno prisutna, ali mogle su se tu naći i informacije iz svih aktivnosti života lokalnih zajednica.
Bjelica kaže da je upadljivo da su autori tekstova pokušavali da vrlo složene probleme unutrašnje i spoljne politike spuste na nivo čitalaca koji su bili slabo pismeni. On je zaključio da je nakon 1929. godine u periodu zabranjivanja stranaka i pritisaka na političke neistomišljenike, medijska scena iz ,,razuzdane" prešla u strogo kontrolisanu od strane države i da se sve svelo na listove podržane i subvencionisane od strane vlasti.
Prof. Barović je predstavio kolaboracionističke listove toga doba kao što je „Nova pošta“, a bilo je reči i o „Buđenju“ i „Novom putu“ koji su izlazili u Zrenjaninu, tadašnjem Bečkereku, inače, centru propagande Dimitrija Ljotića. Vrbas je pomenut kao centar tadašnjih propagandnih aktivnosti u različitim oblastima kulture.
,,Radio se pokazao kao glavno propagandno sredstvo u Drugom svetskom ratu", rekao je profesor Barović.
On je istakao da je radio, kao mediji mlađi od štampe, bio posebno praktičan kao ,,usmena propaganda“, jer su ga rado slušali svi oni koji nisu dovoljno pismeni da prate štampu.
Prvi ozbiljan radio predajnik se pojavio u vrhovnoj komandi srpske kraljevske vojske 1917. godine u Nišu, u toku Prvog svetskog rata.
Nakon rata se razvijao Radio Beograd i emitovao je emisiju ,,Nacionalni čas“ koja je propagirala jugoslovenstvo.
Na tribini je preporučeno svima koji žele da se bave istraživanjem propagande u vojvođanskoj štampi da posete biblioteku Matice srpske, ali i da pronađu njena digitalizovana izdanja.
,,Istorijski izvori su često selektivni, neki su izgubljeni ili uništeni, pa nam ostaje štampa kao svedočanstvo jednog vremena", istakao je Bjelica, ali napomenuo da mora postojati kritika izvora i da se ništa ne treba uzimati ,,zdravo za gotovo".
Profesor Barović je rekao da je u istraživanjima koristio i policijse izveštaje Uprave Dunavske Banovine koji se čuvaju u Arhivu Vojvodine, a koje su pisali posebno obučeni službenici propagandisti.
Prema njegovim rečim,a od autora je za istraživače nezaobilazan Dušan Popov i njegova knjiga ,,Srpska štampa u Vojvodini 1918-1941“.
Kako su zaključili profesori, medijska propaganda opasna je uvek, naročito za mlade, jer stav o sebi i drugome formiraju posredstvom medija i često ono što vide doživljavaju kao lično iskustvo.
Studenti koji su bili prisutni na skupu rekli su da se propaganda ogledala i kroz arhitekturu i umetnost i da je simbolima uopšte pridavana velika pažnja. Dat je i predlog da se nastavi sa sličnim tribinama na ovu temu koja je, prema mišljenu prisutnih nedovoljno zastupljena u istraživačkom novinarstvu.
Video prilog sa skupa, kao i snimak celog događaja pogledajte u nastavku:
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Tekst je nastao u okviru projekta „Medijska propaganda u Vojvodini (1918-1945)“ koji je sufinansirao Grad Novi Sad - Gradska uprava za kulturu.
Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
Komentari (0)
ostavi komentarNema komentara.