Istraživanje UNS-a o ubijenim i otetim novinarima na Kosovu

27. 12. 2018.

Autor: Jelena L. Petković Izvor: UNS

Ubistvo Aleksandra Simovića Sime: Svedoka otmice ima, kidnaperi i ubice na slobodi

Moj sin Aleksandar kao prevodilac u Centru za mir i toleranciju u Prištini susretao se sa stravičnim prizorima. Video je unakažena tela 14 Srba žetelaca u selu Staro Gracko, nedaleko od Lipljana. Bio je svedok kada su pronašli obezglavljenu baku Ljubicu Vujović. Telo joj je bilo u kadi, a glava je bila pored. Pre toga, za vreme bombardovanja, stradala su tri radnika Ekonomskog fakulteta, dok su dežurali da bi zaštitili imovinu od vandala.

Bio je svedok zverskih zločina. Pretpostavljam da su ga zato uklonili - suznih očiju, tiho, govori Stevan Simović, otac ubijenog Aleksandra Simovića Sime, prevodioca u Centru za mir i toleranciju i novinara švajcarskog Medija ekšn internešenal, čiji je šef bio Tim Koleman. 

Pakao 

Tog 21. avgusta 1999. godine, Aleksandra Simovića i njegovog prijatelja Albanca, oteli su ljudi u crnim uniformama sa crvenim oznakama na rukama i odveli u nepoznatom pravcu. Aleksandrov prijatelj je nakon toga pušten. U dokumentima Jedinice za nestala lica UNMIK-a piše: “kada je Aleksandar zarobljen, jedan Albanac je bio sa njim. Taj Albanac je oslobođen narednog dana. Aleksandar je od tada nestao bez traga”. 

U nastavku je ovaj tekst preveden na albanski i engleski jezik. Please find below albanian and english translation of this article.                    Në vijim, këtë tekst mund ta lexoni në gjuhën shqipe dhe angleze.

- To je bila subota i od tog dana za mene i našu porodicu nastaje pakao. Još 30 dana sam ostao u Prištini, išao od nemila do nedraga ne bih li ga našao. Njegov nestanak sam odmah prijavio svima: KFOR-u, UNMIK-u, Crkvenom narodnom odboru, Crvenom krstu… Išao sam u komandu UNMIK policije, tražio pratioca da idem kod Agima Čekua, koji je generalski čin dobio za vreme SFRJ, da ga molim, ako treba da kleknem na kolena da ga oslobode. Jedan dobronamerni Albanac me je posavetovao da ne idem kod Čekua sam, a kada sam visokom oficiru UNMIK-a zatražio pomoć, odgovorio mi je – mi ne sarađujemo sa teroristima – podvlači Aleksandrov otac.

(Ne)poznati svedoci 

U dokumentima UNMIK-a nalaze se i detalji o otmici, uključujući i ime svedoka (V. S.) koji je opisao poslednji susret sa Aleksandrom Simovićem, dan pre otmice - 20. avgusta 1999. u džez klubu “Ćafa” (Qafa). Spominje se i žena koja je tada Simovića upozorila da bude oprezan, nakon što je za susednim stolom prepoznala trojicu pripadnika OVK “jer ih je ranije srela u Tetovu, u Makedoniji.” 

U “obaveštajnim porukama” stoji - "kidnapovan je 21. avgusta 1999. godine u kafiću Pikaso (Picasso) u Prištini. Tu je bio sa prijateljem Albancem. Uveče su dva nepoznata Albanca došla u kafić i odvela Simu i njegovog prijatelja. Kasnije je ovaj Albanac vraćen, ali Sima nije. Nema informacija o Albancu koji je bio sa Simom, ali ga vlasnik kafića poznaje (u dokumentu je zatim navedeno ime vlasnika kafića)".

Jedinica za nestala lica UNMIK-a, 22. februara 2000, tražila je od regionalnih istražnih jedinica policije UNMIK-a, Centralne jedinice za krivičnu istragu (CJKJ), granične policije, Međunarodnog Komiteta Crvenog krsta (MKCK) i KFOR-a informacije u vezi sa Aleksandrom Simovićem. U memorandumu pisma dat je sažet opis incidenta koji se dogodio veče pre nestanka:  

“U periodu između 23:00 i 23:59 dana 20. 8. 1999. godine, Simović je bio u prištinskom baru Ćafa sa grupom stranih novinara i stranih i lokalnih radnika u NVO, od kojih je jedan bio i V.S. Simović je sa bivšom koleginicom govorio o nacionalizmu i ratu na srpskom jeziku, a ona mu je preporučila da bude oprezan. Ona je otišla do stola za kojim su sedeli članovi OVK i vratila se do Simovića, ponavljajući mu da treba da bude oprezan. Grupa u kojoj je bio Simović je ubrzo otišla, a žena je izgledala nervozno...“ 

- Ne mogu tačno da Vam kažem da li je kidnapovan u kafiću Pikaso. Ali znam da niko nije hteo da mrdne prstom da dođe do istine. Često sam posle toga zvao vlasnika kafića, Agrona Dušija zvanog Titi i uvek se javljala njegova majka, čini mi se Srpkinja udata za Albanca. Uporno je ponavljala - ne smemo ništa da kažemo, ne smemo ništa da kažemo i spustila slušalicu. Detalje koje spominjete saznao sam od Aleksandrovog kolege koji je radio sa njim u toj švajcarskoj firmi. Međutim, naš Aleksandar nije umro, on je živ! Jer, reči velikog državnika Gabrijela Miraboa kažu: onog ko časno umre pamtiće stotinama godina, a onog ko nečasno živi zaboraviće i sopstvena deca. Aleksandar se ne može zaboraviti, on živi sa nama. Nadam se da ćemo se skoro zagrliti u nekom drugom svetu – ističe Stevan Simović.

Molba za spomenik  - Bio sam u Spomen sobi žrtava na Kosovu i Metohiji u Beogradu i učinilo mi se da te slike plaču, da govore - nećemo u konc logor, hoćemo na svetlost, da nas obasja sunce. Naša vlast treba da podigne spomenik tim žrtvama, na suncu, u nekom parku, a ne da njihove slike čame u getu, u zatvorenom prostoru. Jer oni nisu mrtvi, oni su postradanjem dokazali da su živi i da će živeti.

Grobnica za dušu 

Tragičnu vest roditelji su primili poslednjeg dana oktobra, kada je u njihovu kuću u Beogradu došao UNMIK policajac. Posmrtni ostaci nađeni su u Gornjem Obrinju, u opštini Glogovac. 

- Saopštava nam vest koja nas je porazila - nađeni su ostaci njegovog leša. Sutradan, 1. novembra dolazi opet i kaže - nema leša, samo nekih sitnih kostiju. Potom smo 15. novembra otišli u Kuršumliju da uzmemo ostatke i dopremili smo ih u Beograd. Sahrana je bila 18. novembra na groblju Lešće. Šta smo sahranili? Sahranili smo sećanje. Stari Grci su imali običaj dostojan poštovanja. Za ljude koji su stradali u požarima ili poplavama, gradili su prazne grobnice, takozvane kenotafe, jer kažu telo je zemlja, vazduh i voda, a duša je svetilište i njoj treba podići spomenik. Tako smo i mi našem Aleksandru podigli spomenik. 
 

 Zlo 

U izveštaju na četiri stranice policije UNMIK-a, pod brojem TD/738/01, od osmog juna 2001. godine, navode se detalji o otkriću posmrtnih ostataka u šumi u opštini Glogovac: „u međuvremenu je u šumi pronašao ljudske kosti, lobanju i obuću. Patrolna jedinica je došla do tog mesta i pronašla isto. Nakon toga je na lice mesta izašla istražna jedinica i obezbedila ga, obavestila je kontrolu u Prištini i od njih zatražila da obaveste forenzičku jedinicu, kao i istražnog sudiju i regionalni odsek za ubistva (ROU). Iz ROU su zvali i rekli da oni neće raditi na ovom slučaju, a forenzička jedinica nas je obavestila da pada mrak i da će doći ujutro… Snimljeno je nekoliko fotografija lica mesta, slučaj je registrovan i biće predat jedinici koja dolazi iz Prištine.“ 

- Pretpostavljam da su našem sinu odrubili glavu i da su sahranjene samo neke sitne kosti od lobanje. Ali mi smo porodica koja ne mrzi. U našem biću ne postoji gen mržnje, tako smo vaspitani i tolerantno samo živeli sa svima. 

Oni koji budni sanjaju 

Aleksandar Simović još kao učenik u osmogodišnjoj školi učestvovao je na literarnim konkursima. Od dečjeg časopisa „Zmaj“ dobio je prvu nagradu. Pored muzike i igranja šaha, neverovatno je voleo da čita. 

- Pročitao je sve klasike, naročito je obožavao Borhesa, naše književnike Branu Šćepanovića, Danila Kiša, Borislava Pekića, francuske klasike. Još ću nešto reći, kada se družio sa Albancima, njegovi drugovi iz škole bi rekli: pa ti si lud, što se družiš sa njim, a on je bio jedna širina, nije gledao na nacionalnost. Govorili su za Edgara Alana Poa, velikog američkog književnika da je “lud”, a on bi odgovorio ovako: Još nije rešeno pitanje da nije ludilo najveći stepen inteligencije, jer kaže, ne stvara bolesna misao sve ono što je slavno, ono što je veličanstveno koje nadilazi običan zdrav razum. Pa, kaže, oni koji budni sanjaju znaju mnogo više od onih koji samo u snu sanjaju. Za naše ljude koji su bili na nivou proseka svaki čovek koji je odskakao je proglašen ludim iz čiste zavisti ljubomore, pitam ja vas da li neko ko je lud bi mogao da napiše ove stihove?  

Ostalo je samo nekoliko trenutaka 

Neposredno pre kidnapovanja, Aleksandar Simović je ispisao ove rečenice sa naslovom "Poslednji minuti na smrt osuđenog":

"Koliko li samo smrt daje snage životu? Ne želim više da čekam, želim samo da strah i bol nestanu na ivici sečiva koje će sila teže bez samilosti povući na moj vrat, nešto više izdužen nego obično. Ima li nekog ko bi poželeo ono što sam ja danas, živ još za dva metra putanje sečiva do moje glave. Gledam komešanje slobodnih po slovu zakona ljudskog; čekaju da im svojom smrću učinim živote vrednijim i ulijem životnu radost. Zar ja, koji posedujem samo poslednji trenutak, dug koliko sunčev odbljesak na ivici giljotine?... Sada klečim i čekam, jer ostalo je samo nekoliko trenutaka, koji me napuštaju u istom, jednoličnom ritmu života na koji sam navikao. Muči me još samo jedno pitanje. Hoće li mi se oči ponovo otvoriti, ako ih sada sklopim, i hoću li se sa poslednjim zrakom svetlosti što padne u moje zenice videti gospođu u prvom redu koja je preblizu gubilištu? Hoću li videti kako joj moja krv prlja belu svečanu haljinu?"

Posthumno, Književno društvo Kosova i Metohije objavilo je dve knjige Aleksandra Simovića.

- Posle sklapanja Kumanovskog sporazuma, kada je Slobodan Milošević čestitao građanima mir, za Srbe, Rome i čestite Albance u Prištini je nastao život nedostojan čoveka. Aleksandar je bio zaposlen u pošti, a studirao elektrotehniku u Prištini. Posle dolaska međunarodnih trupa na Kosovo, prvo se zaposlio u Centru za mir i toleranciju, koji su formirale ondašnje vlasti u Beogradu. Pošto nisu plaćali, prešao je u švajcarsku agenciju Medija ekšn internešanal. Tamo je bio ljutiti protivnik političkog obrasca koji su oni nametali, došao je u sukob sa šefom i dan pred otmicu je otpušten sa posla.

Tužba  - Tužio sam UNMIK, Vladu Kosova i firmu u kojoj je radio. Kada je došao poziv od suda nisam mogao da otputujem jer sam bio jako bolestan. Otišao sam na poštu da pošaljem pismo sudu, a naša pošta kaže: ne možemo da garantujemo da će stići. Njihovo pismo do mene može, a ja ne mogu da pošaljem u grad u kome sam živeo. Na kraju mi je stiglo obaveštenje - stranka se nije odzvala pozivu. To je kraj spora.

To je ratni zločin

Bivši šef Aleksandra Simovića Tim Koleman, koji danas živi u Velikoj Britaniji, nije se odazvao pozivu Udruženja novinara Srbije da govori o Simoviću. 

Savetodavna komisija za ljudska prava UNMIK-a, detaljno analizirajući šta je ta misija uradila da istraži zločine kidnapovanja i ubistva Aleksandra Simovića u mišljenju 2015. godine navodi da "UNMIK treba da javno prizna, uključujući i putem medija, odgovornost, i da sprovede efikasnu istragu u vezi sa otmicom i ubistvom Aleksandra Simovića". 

Komsija još svetuje UNMIK da od nadleženih organa na Kosovu traži da se preduzmu svi mogući koraci kako bi se osiguralo da se krivična istraga nastavi. 

Ubistvo novinara i prevodioca Aleksandra Simovića Sime, jedini je od 14 slučajeva ubijenih i kidnapovanih novinara i medijskih radnika na Kosovu, koji je EULEKS istraživao kao ratni zločin, saznalo je prošle godine Udruženje novinara Srbije (UNS). 

- To je jedan kroz jedan ratni zločin – istakla je za UNS šefica Euleksa Aleksandra Papadopulu, ali nije imala odgovor na pitanje da li će se ovaj zločin naći pred Specijalnim sudom za ratne zločine OVK u Hagu.

Kidnaperi i ubice do danas nisu pronađeni. 

 

* Preuzimanje delova ili celokupnog teksta je dozvoljeno uz obavezno navođenje izvora

Tekst je rezultat istraživanja novinarskog tima Udruženja novinara Srbije o ubijenim i nestalim novinarima na Kosovu. U okviru postojećeg Dosijea o ubijenim i nestalim novinarima od 1998. do 2005. godine, objavićemo nova saznanja kako bi se javnost detaljno informisala, a domaći i međunarodni pravosudni organi podstakli da pronađu i kazne počinioce ovih zločina. Istraživanje se sprovodi u okviru projekta Udruženja novinara Srbije podržanog od strane Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije. Stavovi izneti u tekstu ne odražavaju nužno stavove i mišljenja organa koji je projekat podržao.

-------------------------

Vrasja e Aleksanër Simoviqit Simës (Aleksandar Simović Sima): Dëshmitar të rrëmbimit ka, rrëmbyesit dhe vrasësit janë në liri  

Djali im, Aleksandri, ishte përkthyesi në Qendrën për Paqe dhe Tolerancë në Prishtinë, ai ka parë pamje të tmerrshme. I ka parë trupat e shëmtuar të 14 serbëve që ishin vendas të fshatit Grackë e Vjetër (Staro Gracko), afër Lipjanit. Ishte dëshmitar kur e gjeten gjyshen Lubicën Vujoviq (Ljubica Vujović) pa kokë. Trupi i saj ishte në vaskë, kurse koka aty pranë. 

Para kësaj, gjatë bombardimit, u vranë tre punëtorë të Fakultetit Ekonomik, përderisa ishin në detyrë duke e mbrojtur pronën nga vandalët. Ishte dëshmitar i krimeve të neveritshme. Po supozoj se kjo ka qene arsyeja pse e kanë larguar – me lot në sy, me zë të ulët, flet Stevan Simoviq (Stevan Simović) babai i Aleksandër Simoviqit Simës të vrarë, shefi i së cilit ishte Tim Koleman. 

Ferri

Me atë 21 gusht të vitit 1999, Aleksandër Simoviqin dhe shokun e tij, shqiptarin, i kidnapuan njerëzit në uniforma të zeza me shënime të kuqë në duar dhe i çuan në drejtim të panjohur. Miku i Aleksandrit pastaj u lëshua. Në dokumentet e Njësisë së UNMIK-ut për Persona të Zhdukur shkruan: “kur Aleksandri u arrestua, një shqiptar ishte me të. Shqiptari u lirua të nesërmen. Aleksandri, nga kjo ditë, u zhduk, pa kurrfarë gjurme.” 

- Ishte e shtunë dhe nga kjo ditë, për mua dhe për familjen tanë fillon ferri. Edhe 30 ditë kam mbetur në Prishtinë, kam shkuar kudo, për ta gjetur. Zhdukjen e tij e lajmërova menjëherë, te të gjithë: KFOR-i, UNMIK-u, Komiteti Kombëtar të Kishës, Kryqi i Kuq... kam shkuar në komandën e Policisë së UNMIK-ut, e kam kërkuar një përcjellës për të shkuar tek Agim Çeku, i cili titullin e gjeneralit e ka marrë gjatë kohës së RSFJ-së, për ta lutur, nëse duhet edhe të bie në dy gju për ta liruar. Një shqiptar dashamirë më këshilloi që të mos shkoj të Çeku vet, por kur i kërkova ndihmë oficerit të lartë të UNMIK-ut, ai mu përgjigj “ne nuk bashkëpunojmë me terroristë- nënvizon babai i Aleksandrit. 

Dëshmitarët e (pa)njohur 

Në dokumentet e UNMIK-ut gjenden detajet mbi rrëmbimin, duke e përfshirë edhe emrin e dëshmitarit (V.S.) i cili e përshkroi takimin e fundit me Aleksandër Simoviqin, një ditë para kidnapimit, më 20 gusht të vitit 1999 në xhez klubin “Qafa” (Ćafa). Përmendet edhe një grua e cila, atëherë e paralajmëroi Simoviqin të jetë i kujdesshëm, pasi që në tavolinë përballë i ka njohur tre pjesëtarë të UÇK-së  “sepse më parë i kishte takuar në Tetovë, në Maqedoni.” 

Në “mesazhet informative” qëndron – “është kidnapuar më 21 gusht të vitit 1999 në kafen Pikaso (Picasso) në Prishtinë. Aty ishte me një mik shqiptar. Në mbrëmje, dy shqiptarë të panjohur kanë ardhur në kafe dhe i morën Simoviqin dhe mikun e tij. Më vonë, shqiptari është kthyer, por Sima jo. Nuk ka informata për shqiptarin i cili ishte me Simën, por pronari i kafes e njeh (në dokument më pas është shënuar edhe emri i pronarit të kafes).” 

Njësia e UNMIK-ut për persona të zhdukur, më 22 shkurt të vitit 2000 ka kërkuar nga njësitë rajonale hetimore të Policisë së UNMIK-ut, nga Njësia Qendrore për Hetim Penal  (NJCHP), Policia Kufitare, Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq (KNKK) dhe KFOR-i informatat në lidhje me Aleksanër Simoviqin. Në memorandum të letrës, u dha një përshkrim i shkurtër i incidentit i cili ndodhi një natë para zhdukjes. 

“Në periudhe mes orës 23:00 dhe 23:59 më 20 gusht të vitit 1999, Simoviqi ishte në barin prishtinas Qafa me një grup të gazetarëve të huaj dhe punëtorëve të huaj dhe lokalë në OJQ, njëri prej të cilëve ishte edhe V.S. Simoviqi më ish kolegen fliste për nacionalizëm në luftë në gjuhën serbe, kurse ajo i rekomandoi që të jetë i kujdesshëm. Ajo shkoi deri te tavolina ku ishin të ulur anëtarët e UÇK-së dhe u kthye deri te Simoviqi, duke i përsëritur që duhet të jetë i kujdesshëm. Grupi në të cilin ishte Simoviqi së shpejti u largua, kurse ajo grua dukej e nervozuar...”

- Nuk mund t’ju them saktësisht a është kidnapuar në kafen Pikaso. Por e di që askush nuk deshi të lëvizë as më gishtin e vogël të dorës, për ta mësuar të vërtetën. Shpesh pas kësaj e kam marrë ne telefon pronarin e kafes, Agron Dushin, të cilin e thërrasin Titi, dhe gjithmonë me lajmërohej nëna e tij, më duket se ishte serbe e martuar me shqiptar. Më këmbëngulje përsëriste – nuk guxojmë të tregojmë asgjë, nuk guxojmë të themi asgjë dhe ma mbyllte telefonin. Detajet që po i përmendni, unë i kam mësuar nga kolegu i Aleksandrit i cili ka punuar me të në atë firmë zvicerane. Megjithatë, Aleksandri ynë nuk ka vdekur, ai është gjallë! Sepse fjalët e burrështetasit të madh, Gabriel Miraboa thonë: atë që vdes ndershëm, do ta përkujtojnë me qindra vite, kurse atë që jeton pandershëm do ta harrojnë edhe fëmijët e vet. Aleksandri nuk mund të harrohet, ai jeton me ne. Shpresoj që së shpejti do ta përqafojmë në ndonjë botë tjetër- thekson Stevan Simoviqi. 

Lutja për monumentin   - Isha në Dhomën Përkujtimore të viktimave në Kosovë dhe Metohi në Beograd dhe m’u duk se ato fotografi po qanin, po flisnin – nuk duam në kampe përqendrimi, duam të dalim në dritë, të na shndritë dielli. Pushteti ynë duhet ta ngritë një monument për ato viktima, në diell, në ndonjë park, fotot e tyre nuk duhet të mbesin në një geto, në hapësirë të mbyllur. Sepse ata nuk janë të vdekur, ata me vuajtjet e tyre kanë dëshmuar që janë të gjallë dhe që do të jetojnë.

Varreza për shpirt 

Lajmin tragjik, prindërit e kanë marrë ditën e fundit të tetorit, kur në shtëpinë e tyre ne Beograd erdhi një polic i UNMIK-ut. Mbetjet mortore janë gjetur në Gonje Obrinjë në Drenas (Glogovac). 

- Po na e kumton lajmin e cila na mposhti- u gjeten mbetjet e kufomës së tij. Të nesërmen, më 1 nëntor po vjen prapë dhe thotë – nuk ka kufomë, vetëm disa kocka të imëta. Pastaj, më 15 nëntor shkuam në Kurshumli, për t’i marrë mbetjet dhe i sollëm në Beograd. Varrimi u mbajt më 18 nëntor në varrezat Lleshqe. Çka kemi varrosur. E kemi varrosur kujtimin. Grekët e lashtë e kishin një zakon për respektim të thellë. Për njerëzit që kanë vdekur në zjarre ose përmbytje, i ndërtonin varrezat e zbrazëta, të ashtuquajturat kenotafet, sepse ata thonë se trupi është dheu, ajri dhe uji, kurse shpirti është vend i shenjtë, dhe atij duhet t’i ngritët një monument. Ashtu edhe ne Aleksandrit tonë ia ngritëm një monument. 

E keqja 

Në raportin  prej katër faqeve të Policisë së UNMIK-ut, me numër TD/738/01, të datës 8 qershor të vitit 2001, cekën detajet mbi zbulimin e mbetjeve mortore në një pyll në komunën e Drenasit: “ndërkohë në një pyll i ka gjetur kockat njerëzore, kafkën dhe mbathjet. Njësia Patrulluese erdhi tek ai vend, dhe e gjeti të njëjtën gjë. Pastaj, në vendin e ngjarjes ka dalë edhe Njësia Hetuese dhe e siguroi vendin, e informoj kontrollin në Prishtinë dhe nga ta kërkoi që ta informojnë Njësinë për Forenzikë si dhe gjyqtarin hetues dhe Departamentin Rajonal për Vrasje (DRV). Nga DRV-ja thirrën dhe thanë se ata nuk do të punojnë në këtë rast, kurse Njësia e Forenzikës na njoftoi se tani po terrohet dhe që do të vijnë në mëngjes... U bënë disa fotografi nga vendi i ngjarjes, rasti u regjistrua dhe do t’i dorëzohet njësisë e cila është duke ardhur nga Prishtina.” 

- Supozoj se djalit tonë ia prenë kokën dhe që i varrosën vetëm disa kocka të imëta të kafkës. Por, ne jemi familje e cila nuk urren. Në shpirtin tonë nuk ekziston gjeni i urrejtjes, kështu jemi të edukuar dhe kemi jetuar në tolerancë më të gjithë. 

Ata që ëndërrojnë të zgjuar 

Aleksandër Simoviqi, madje si nxënës në shkollën fillore (tetëvjeçare) merrte pjesë në konkurse letrare. Nga magazina për fëmijë “Zmaj” (Dragua) e mori çmimin e parë. Përveç muzikës dhe shahut, jashtëzakonisht e kishte në qejf leximin. 

- I ka lexuar të gjithë klasikët, posaçërisht e donte Borgesin, shkrimtarët tanë Brana Shqepanoviqin (Brana Šćepanović), Danillo Kishin (Danilo Kiš), Borisllav Pekiqin (Borislav Pekić), klasikët francezë. Unë do të them diçka, kur ai shoqërohej me shqiptarë, shokët e tij nga shkolla i thonin: ti qenke i çmendur, pse po shoqërohesh me të, e ai ishte i gjithanshëm, nuk e shikonte etninë. Për Edgar Allan Ponë, shkrimtarin e madh amerikan, thonin se ishte “i çmendur” kurse ai u përgjigjej kështu: Ende nuk është zgjidhur çështja se a është çmenduaria niveli më i lartë i inteligjencës, sepse, nuk i krijon mendja e sëmurë gjithë ato gjëra që janë të shkëlqyera, të madhërishme, që janë përtej mendjes së zakonshme dhe të shëndoshë. Pastaj thotë, ata që ëndërrojnë të zgjuar, dinë shumë më shumë nga ata që ëndërrojnë vetëm në ëndrra. Për njerëzit tanë që ishin në nivelin e mesatares, çdo njeri i cili dallohej u shpall i çmendur nga zilia dhe xhelozia e pastër, po ju pyes unë juve, a kishte mundur dikush që është i çmendur t’i shkruajë këto vargje?

Kanë mbetur vetëm disa momente 

Pak para kidnapimit, Aleksandër Simoviqi i shkroi këto fjali me titullin “Minutat e fundit e të dënuarit me vdekje”: 

“Sa force i jep vdekja jetës? Nuk dua të pres më. Vetëm dua që frika dhe dhimbja të zhduken në buzë të tehut të cilin fuqia e tërheqjes së Tokës, do ta tërheq pa mëshirë në qafën time, e cila është tani më e zgjatur se zakonisht. A ekziston ndokush që do të dëshironte të jetë ajo që unë jam sot, i gjallë edhe për dy metra rrugë të tehut larg kokës sime. E shikoj llokoçitjen e atyre që janë të lirë me shkronjën e ligjit njerëzor; po presin që me vdekjen time t’ua bëj jetën e tyre më të vlefshme dhe t’ua sjell gëzimin e jetës. A unë, i cili e posedoj vetëm një moment të fundit, të gjatë sa reflektimi i diellit në tehun e gijotinës?... Tani gjunjëzohem dhe pres, sepse kanë mbetur vetëm disa momente, që më braktisin në ritmin e njëjtë të lodhshëm të jetës me të cilin jam mësuar. Më mundon vetëm një pyetje. A do të hapen sytë prapë, nëse tani i mbylli dhe a do ta shoh zonjën e cila është ulur në rreshtin e parë, e cila gjendet shumë afër vendit të ekzekutimit, me rrezen e fundit të dritës e cila do të binte në bebëzat e mia? A do të shoh se si gjaku im po e njollos fustanin e bardhë solemn?

Pas vdekjes, Shoqata Letrare e Kosovës dhe Metohisë i ka publikuar dy libra të Aleksandër Simoviqit. 

- Pas lidhjes së Marrëveshjes së Kumanovës, kur Sllobodan Millosheviqi ua uroi qytetarëve paqen, për serbët, romët dhe shqiptarët e ndershëm në Prishtinë u krijua një jete e padenjë për njeriun. Aleksandri ishte i punësuar në postë, por e studionte elektroteknikën në Prishtinë. Pas ardhjes së trupave ndërkombëtare në Kosovë, së pari u punësua në Qendrën për Paqe dhe Tolerancë, të cilën e kishin formuar autoritetet e atëhershme në Beograd. Pasi që nuk paguanin, kaloi në agjencinë zvicerane Media Action International. Atje ishte kundërshtari i ashpër i formës politikë që ata e impononin, ra në konflikt me shefin dhe një ditë para kidnapimit u shkarkua nga puna. 

Padia - E kam paditur UNMIK-un, Qeverinë e Kosovës dhe kompaninë në të cilën punonte. Kur e pranova thirrjen nga gjykata nuk mund të udhëtoja, sepse isha shumë i sëmurë. Shkova në postë për t’ia dërguar një letër gjykatës, e posta jonë më thotë: nuk mund të garantojmë se do të arrijë. Letra e atyre po arrin tek unë, kurse unë nuk mund ta dërgoj në qytet në të cilin kam jetuar dikur. Në fund e pranova një njoftim – pala nuk i është përgjigjur thirrjes. Ky është përfundimi i kontestit.

Ky është krim lufte 

Ish shefi i Aleksandër Simoviqit, Tim Koleman, i cili sot jeton ne Britaninë e Madhe, nuk iu përgjigj thirrjeve të Asociacionit të Gazetarëve të Serbisë që të flasë për Simoviqin. 

Komisioni Konsultativ për të Drejtat e Njeriut i UNMIK-ut, duke analizuar hollësisht se çka ka bërë misioni për t’i hetuar krimet e kidnapimit dhe të vrasjes së Aleksandër Simoviqit, në mendimin nga viti 2015 cek se “UNMIK-u duhet të pranojë publikisht, duke përfshirë edhe mediat, përgjegjësinë, dhe ta zbatojë hetimin efikas në lidhje me rrëmbimin dhe vrasjen e Aleksandër Simoviqit”. 

Komisioni më tej e këshillon UNMIK-un që të kërkojë nga organet kompetente në Kosovë që të ndërmerren të gjithë hapat e mundur në mënyrë që të sigurohet vazhdimi i hetimit penal. 

Vrasja e gazetarit dhe përkthyesit Aleksandër Simoviqit Simës, është i vetmi rast nga 14 raste të gazetarëve  dhe punonjësve mediatk të vrarë dhe të kidnapuar në Kosovë, të cilin e ka hetuar EULEX-i si krim lufte, ka mësuar vitin e kaluar Asociacioni i Gazetarëve të Serbisë (UNS).

Ky qind për qind është krim lufte – ka theksuar për UNS, shefja e EULEX-it Alexandra Papadopoulou, por nuk kishte përgjigje ndaj pyetjes a do të gjetet ky krim para Gjykatës Speciale për krimet e luftës të UÇK-së në Hagë. 

_________________________________________________________________________

Murder of Aleksandar Simovic Sima: There are witnesses of kidnapping, but kidnappers and murderers are at large

My son Aleksandar, being an interpreter at the Center for Peace and Tolerance in Pristina, witnessed horror scenes. He saw the mutilated bodies of 14 Serb reapers in the village of Staro Gracko, close to Lipljan. He witnessed the discovery of the beheaded grandma Ljubica Vujovic. Her body was in the bathtub, and her head was next to it. Prior to that, during the bombing, three workers at the Faculty of Economics had been killed while on duty to protect the property from vandals. He witnessed atrocious crimes. I guess that is why he was removed –  accounts in a quiet voice the teary-eyed Stevan Simovic, the father of the killed Aleksandar Simovic Sima, an interpreter at the Center for Peace and Tolerance and a journalist of the Swiss Media Action International, whose boss was Tim Coleman. 

Hell

On 21 August 1999, Aleksandar Simovic and his Albanian friend were kidnapped by people in black uniforms with red markings on their arms and taken in an unknown direction. Aleksandar's friend was released afterwards. The documents of the UNMIK Missing Persons Unit read: "When Aleksandar was captured, an Albanian was with him. That Albanian was released the next day. Aleksandar has since disappeared without a trace."

- It was Saturday, and since that day my family and I have been living in hell. I stayed in Pristina for 30 more days and went here and there from bad to worse hoping to find him. I immediately reported his disappearance to everyone: KFOR, UNMIK, the Church Committee, the Red Cross ... I went to the UNMIK Police Headquarters, asked for an escort to approach Agim Ceku, who was awarded the rank general during the SFRY, and beg him, on bended knee, if necessary, to release him. A benevolent Albanian advised me not to approach Ceku alone, and when I asked a senior UNMIK officer for help, he answered - we do not co-operate with terrorists - underlines Aleksandar's father.

(Un)known witnesses  

UNMIK documents also provide extensive detail about the abduction, including the name of a witness (V. S.), who described the last meeting with Aleksandar Simovic, a day before the kidnapping - on 20 August 1999, in Qafa jazz club. The documents also provide details of a woman who warned Simovic at the time to be careful after she had been at a table with three KLA members that she recognized “from an earlier encounter, in Tetovo, Macedonia".

"Intel messages" states - "he was kidnapped on 21 August 1999 from the Picasso café in Pristina. He was there with his Albanian friend. During the evening, two unknown Albanians came in the café and took Sima and his friend away. Afterwards the Albanian was taken back but Sima was not. There is no information about the Albanian who was with Sima, but the owner of that café knows that Albanian (The document then provides the first name of the owner of the café)." 

On 22 February 2000, the UNMIK Missing Persons Unit requested information related to Aleksandar Simovic from UNMIK Police Regional Investigation Units, the Central Criminal Investigation Unit (CCIU), the Border Police, the International Committee of the Red Cross (ICRC), and KFOR. The memorandum of the letter provides a summary of an incident that occurred the evening before his disappearance:  

"Between 23:00 and 23:59 20-08-1999, Simovic was at the Pristina bar Qafa with a group of foreign journalists and NGO international and local employees, one of whom was V.S. Simovic spoke Serbian to a female ex-colleague about nationalism and the war and the woman recommended caution. The woman went to a table at which KLA members were sitting and returned to Simovic, repeating that he should exercise caution. Simovic’s group left soon after and the woman appeared nervous ..." 

- I cannot tell you exactly whether he was kidnapped in the Picasso café. But I know that nobody would lift a finger to discover the truth. After that, I often called the owner of the café, Agron Dusi, called Titi, and his mother would always answer the phone. I think she is a Serb woman married to an Albanian. She kept repeating - we must not say anything, we must not say anything and hanged up. I learned the details you mentioned from Aleksandar's colleague who had worked with him at that Swiss firm. However, our Aleksandar did not die, he is alive! As the great statesman Gabriel Mirabeau said: ‘’He who dies honorably will be remembered for hundreds of years, and he who lives dishonorably will be forgotten even by his own children.’’ Aleksandar cannot be forgotten, he lives with us. I hope that we will soon embrace in another world - says Stevan Simovic.

Tomb for the soul   The tragic news was received by the parents on the last day of October, when a UNMIK police officer came to their house in Belgrade. The remains had been found in Gornja Obrina, in the municipality of Glogovac.  - He told us the news that defeated us - the remains of his corpse had been found. The next day, on 1 November, he came again and said - there is no corpse, only some small bones. Then on November 15 we went to Kursumlija to take the remains and we brought them to Belgrade. The funeral was on 18 November at the Lesce cemetery. What did we bury? We buried memories. The ancient Greeks had a custom worthy of respect. They built empty tombs, the so-called cenotaphs, for people killed in fires or floods, because they say the body is earth, air and water, and the soul is a sanctuary and it should be commemorated by a monument. Thus, we erected a monument to our Aleksandar.

Evil

A four-page UNMIK Police report number TD/738/01, dated 8 June 2001, provides details of the discovery of mortal remains in a forest in Glogovac municipality: "In the meanwhile, he found some human bones, skull and a pair of shoes lying in the forest. The patrol unit reached at the spot and found the same things. After that the investigations unit approached the scene, cordoned the scene, Pristina control informed and asked them to inform Forensic Science unit and also the Investigating Judge and the RMS. The RMS called back and told that they are not going to deal this case and also the Forensic Unit informed us that its growing darkness now and they will come in the morning…Some photos of the scene taken, case has been registered and it will be handed over to the unit coming from Pristina.“ 

- I assume they cut our son’s head and that only some small bones of the skull were buried. However, we are a family that does not hate. There is no hatred gene in our being, we have been brought up that way and we have lived tolerantly alongside everyone.

The ones who are dreaming with open eyes 

Back at primary school, Aleksandar Simovic took part in literary competitions. He was awarded the first prize by the children's magazine "Zmaj". In addition to being fond of music and chess, he was a voracious reader.

- He read all the classics; he particularly adored Borges, our writers Brana Scepanovic, Danilo Kis, Borislav Pekic, and the French classics. I will tell you something more, when he socialized with the Albanians, his school friends would say: ‘’you are crazy, why are you hanging out with him?’’ However, he was open-minded; he did not care about nationality. People would say that Edgar Alan Poe, the great American writer, was “mad”, and he would reply: ‘’It is still debated whether madness is the highest level of intelligence, because a sick mind does not create everything that is glorious, magnificent and goes beyond ordinary common sense.’’ And go on to say that those who dream with open eyes know much more than those who dream only while sleeping. Our average people would declare mad every exceptional man out of pure envy or jealousy. Could anyone who is mad have written these verses, I ask you?  

Just a few moments remained  

Shortly before his kidnapping, Aleksandar Simovic wrote these sentences titled "Last Minutes of a Death Convict":

"How much strength does death give to life? I do not want to wait any longer; I just want the fear and pain to disappear at the edge of the blade that the force of gravity will ruthlessly pull to my neck somewhat more elongated than usual. Is there anyone who would want what I am today, alive just another two meters of the blade's path to my head? I'm looking at the restlessly stirring ones who are free according to the human law and waiting for me to bring joy to their lives and make them more valuable by my death. I, who own only the last moment, which is as long as the flash of light on the blade of the guillotine? ... I am now kneeling and waiting, because only a few moments remain, which are leaving me in the same, monotonous rhythm of life that I am accustomed to. Only one more question is bothering me. Will my eyes open again, if I close them now, and will I see the lady in the first row that is too close to the scaffold with the last ray of light that falls into my pupils? Will I see my blood dirty her white formal dress?"

Posthumously, the Literary Society of Kosovo and Metohija has published two books by Aleksandar Simovic.

- After the signing of the Kumanovo Agreement, when Slobodan Milosevic congratulated the citizens on the peace, life unworthy of man ensued for the Serbs, the Roma and honorable Albanians in Pristina. Aleksandar was employed in the post office, and studied electrical engineering in Pristina. After the arrival of international troops in Kosovo, he was first employed at the Center for Peace and Tolerance, formed by the then authorities from Belgrade. Since they did not pay, he moved to the Swiss agency Media Action International; where he was an angry opponent of the political model imposed by them. He came into conflict with this boss and got fired a day before his kidnapping.

That is a war crime

Former boss of Aleksandar Simovic, Tim Coleman, who lives in the UK today, did not respond to the invitation of the Journalists’ Association of Serbia to talk about Simovic. 

The UNMIK Human Rights Advisory Panel, upon in-depth analysis of what the mission had done to investigate the crimes of abduction and murder of Aleksandar Simovic in its opinion of 2015, stated that "UNMIK should publicly acknowledge, including through the media, responsibility with respect to UNMIK’s failure to adequately investigate the abduction and murder of Aleksandar Simovic ". 

The Panel also advised UNMIK to request the competent authorities in Kosovo to take all possible steps to ensure the continuation of the criminal investigation. 

Last year, the Journalists’ Association of Serbia (JAS) found out that the murder of journalist and translator Aleksandar Simovic Sima is the only one of the 14 cases of killed and kidnapped journalists and media workers in Kosovo that EULEX investigated as a war crime. 

- It is a war crime through and through – said Alexandra Papadopoulou, EULEX Head of Mission, for JAS, but did not have an answer to the question whether this crime would come before the Specialist Chambers for war crimes of the KLA in the Hague.

Kidnappers and killers have not been found to date. 

Appeal for a monument   - I was in the Memorial Room for Victims of Kosovo and Metohija in Belgrade and it seemed to me that these pictures are crying, and saying - we do not want to be in the concentration camp, we want to see the light, the sunshine. Our authorities should erect a monument to those victims, in the sun, in a park, rather than leaving their pictures stuck in a ghetto, indoors. Because they are not dead, they have proven by their calvary that they are alive and that they will live on.

 Complaint

- I sued UNMIK, the Government of Kosovo and the company in which he had worked. When the court summons came I could not leave because I was very ill. I went to the post office to send a letter to the court, and our post said: ‘’we cannot guarantee that it will arrive.’’ Their letter to me can reach me; however, I cannot send a letter to the city where I have lived. In the end I received a notification - the party failed to respond to the summons. That is the end of the dispute. 

Rrëmbyesit dhe vrasësit deri më sot nuk janë gjetur. 

* Reprinting, republishing or usage parts or the entire article is permitted with mandatory source guidance