Istraživanje UNS-a o ubijenim i otetim novinarima na Kosovu

14. 07. 2018.

Autor: Jelena L. Petković Izvor: UNS

Nove stare političke prostitutke

Momir Stokuća nije se bavio samo fotografijom. Pisao je osvrte i komentare na politička dešavanja na Kosovu i Metohiji. Istražujući okolnosti pod kojima je ubijen u svom stanu u centru Prištine, septembra 1999. godine, Udruženje novinara Srbije (UNS) pronašlo je tekstove koje je Stokuća objavljivao u „Književnim novinama“. Prenosimo izvod iz teksta, iz „Književnih novina“ broj 803, objavljenog 1. septembra 1990. godine.

U nastavku je ovaj tekst preveden na albanski i engleski jezik. Please find below albanian and english translation of this article.                    Në vijim, këtë tekst mund ta lexoni në gjuhën shqipe dhe angleze.

Poslednjih godinu-dve, kod dela srpskog političkog kadra (inače, dojučerašnjih poslušnika secesionistički orijentisane lokalne politike)  na Kosovu i Metohiji može se zapaziti prigodno nacionalno "kostimiranje" – što je izraz "probuđene" nacionalne svesti kod njih. Među njima, postalo je sada jako moderno "biti Srbin" (i to sada sa velikim "S"), jer uspostavljanje punih kompentencija Srbije na ovom delu njene teritorije, za njih lično predstavlja samo novu argumentaciju kojom će naknadno zasnivati svoje pritežavanje istaknutih društvenih pozicija. Oni inače sebe vide kao prave političke profesionalce koji ne razbijaju glavu moralnim aspektima politike kojoj služe, iako su za pravo tipične političke prostitutke.  Na subjektivnom planu, filozofija partikularizma, dok je po svom objektivnom učinku to delovanje se paratoidno-pošto je partikularizam tu samo jedna manifestacija globalnog separatizma Pokrajine.

Sada se, u skladu s aktuelnim političkim trenutkom, ovi doskorašnji eksponenti oficijelne separatoidne politike u Pokrajini, pozivaju na naciju (srpstvo), a ne više radničku klasu, kao "davaoca" političkog mandata,  pa zato sebe intezivno "doživljavaju" kao nacionalno biće.

U periodu legalizovanih secesionističkih aspiracija zvanične kosmetske politike, ovi njeni podanici ni u kom pogledu se kao Srbini su osećali prikraćenim. Može se čak reći, da su oni tada pripadali kosmetskoj nomenklaturi baš zahvaljujući tome što su za potrebe funkcije mogli samo figurisati kao Srbi ili Crnogorci. Jer, da su imali razvijenu nacionalnu svest, ne bi ni dozvolili da se nađu na kadrovskim listama. Pošto je po važećem kriterijumu  "nacionalnog ključa" na svakom nivou društvenog organizovanja potrebno obezbediti nominalno srpsko učešće,  ova kategorija srpskih političkih kadrova, ispala je idealno aplikativna po kriterijumu pokrajinskih centara moći – pošto su Srbi  (Crnogorci) samo u onom modalitetu i meri ispoljavanja u kojima im takvo izjašnjavanje obezbeđuje opstanak na kadrovskim listama.
………

Momir Stokuća

* Preuzimanje delova ili celokupnog teksta je dozvoljeno uz obavezno navođenje izvora

Tekst je rezultat istraživanja novinarskog tima Udruženja novinara Srbije o ubijenim i nestalim novinarima na Kosovu. U okviru postojećeg Dosijea o ubijenim i nestalim novinarima od 1998. do 2005. godine, objavićemo nova saznanja kako bi se javnost detaljno informisala, a domaći i međunarodni pravosudni organi podstakli da pronađu i kazne počinioce ovih zločina. Istraživanje se sprovodi u okviru projekta Udruženja novinara Srbije podržanog od strane Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije. Stavovi izneti u tekstu ne odražavaju nužno stavove i mišljenja organa koji je projekat podržao.

__________________________________________________________________________

Prostitute të reja (të vjetra) politike 

Momir Stokuqa (Momir Stokuća) nuk merrej vetëm me fotografi. Ai shkruante edhe shqyrtime dhe mendime ndaj zhvillimeve politike në Kosovë dhe Metohi. 

Duke i hulumtuar rrethanat nën të cilat është vrarë në apartamentin e tij, në qendër të Prishtinës, në shtator të vitit 1999, Asociacioni i gazetarëve të Serbisë (UNS) i ka gjetur tekstet që Stokuqa i kishte publikuar në “Gazetën letrare “ („Književnim novinama“).

Po e përcjellim një ekstrakt nga teksti në “Gazetën letrare”, numër 803, të publikuar më 1 shtator të vitit 1990. 

Gjatë dy- tri viteve të fundit, te një pjesë e stafit politik (përndryshe të dëgjueshmit e deridjeshëm të politikës lokale të orientuar në mënyrë secesioniste) në Kosovë dhe Metohi mund të vërehet një “kostumim” kombëtar i përshtatshëm – që është shprehja e vetëdijes “së zgjuar” kombëtarë te ta. Tani, mes tyre është bërë moderne “të jesh serb” (dhe atë me “S” të madhe), sepse vendosja e kompetencave të plota të Serbisë në këtë pjesë të territorit të saj, për ta personalisht paraqet vetëm një argumentim të ri në të cilin, më pas do ta bazojnë qëndrimin e tyre të pozitave të shquara shoqërore. Përndryshe, ata vetën e shohin si profesionistë të vërtetë politik, të cilët nuk e lodhin kokën me aspekte morale të politikës të cilës i shërbejnë, edhe pse në të vërtetë janë prostitute tipike politike. Në planin subjektiv, filozofia e partikularizmit, përderisa sipas performancës objektive, ajo veprimtari është separatiste- sepse partikularizmi është vetëm një manifestim i separatizmit global të Krahinës. 

Tani, në përputhje me momentin aktual politik, këta eksponentë të deritashëm të politikës separatistë zyrtare në Krahinë, thirren në komb (sprstvo), e jo më në klasën e punëtorit, si “dhuruesit” të mandatit politik, prandaj vetën në mënyrë intensive e “përjetojnë” si qenie nacionale. 

Gjatë periudhës së aspiratave secesioniste të legalizuara të politikës zyrtare kosovare, këta shërbyes të saj, në asnjë mënyrë, si serbë, nuk ndiheshin të privuar. Madje, mund të thuhet, se ata tani i përkisnin nomenklaturës kosovare, pikërisht falë asaj që për shkak të nevojave të funksionit mund te figuronin si serbë ose malazezë. Sepse, po ta kishin pasur vetëdijen kombëtarë të zhvilluar, nuk do të kishin lejuar që të gjenden në listat e personelit. Pasi që sipas kriterit të vlefshëm “të çelësit kombëtar”, në çdo nivel të organizimit shoqëror është e nevojshme të sigurohet pjesëmarrja zyrtare serbe, e kjo kategori e personelit politik serb, doli të jetë ideale dhe aplikative sipas kriterit të qendrave krahinore të fuqisë – sepse janë serbë (malazezë) vetëm në atë modalitet dhe masë të shprehjes në të cilët një deklarim i tillë ua siguron mbijetesën në listat e personelit. 

………

Momir Stokuqa

* Marrja e pjesëve të tekstit ose tekstit në tërësi është e lejuar vetëm duke e cekur edhe burimin

________________________________________________________________________________________________

New Old Political Prostitutes

Momir Stokuća did notonly pursue photography. He also contemplated reviews and contributed comments on the events in Kosovo and Metohija.

While investigating the circumstances of his death as he was killed in his own apartment in the centre of Priština in September 1999, the Journalists’ Association of Serbia (JAS/UNS) managed to discover the articles Stokuća used to publish with the “Literary Magazine”.

We hereby enclose the excerpt from his article run in the “Literary Magazine” No. 803, published on the 01^st of September 1990:

During the last year or two amongst a part of Serbian political cadre (aliter recentobedient ones to the secessionist-oriented local politics) in Kosovo and Metohija, a suitable national “costume-play” may be observed posing as an expression of the “awakened” national awareness among such individuals. It has become quite modern among those “to be a Serb” (this time with capital “S”), because establishment of full competences of Serbia over this part of its territory – for their personal selves – represents only a new set of arguments to subsequently ground the retention of their distinguished social positions. Besides, they see themselves as genuine political professionals who do not rack their brains with moral aspects of politics they serve, although they are indeed typical political prostitutes. On personal plan – it’s a philosophy of particularism, while per its objective performance such act is separatist-like as particularism poses there as merely single manifestation of global separatism of the Region.

Currently and in accordance with the actual political momentum, these recent exponents of the official separatoidic politics in the Region keep referring to nation (Serbhood), and not any longer to the working class as the “assignor” of political mandates, and accordingly they observe themselves intensively as national beings.

In the times of legalised secessionist aspirations of the Kosmet politics, its lieges had not felt deprived in any manner as Serbs. We could even state that back then they even belonged to the Kosmet nomenclature right because they could only pose as Serbs and Montenegrins for the needs and requirements of their positions. If they only had any national awareness, they wouldn’t have permitted to find themselves on the cadres’ lists. As pursuant to the relevant criterion of  the “national key” it is necessary to provide nominal Serbian participation at each level, this category of political cadre turned out to be ideally applicable according to the criterion of the regional power centres – as they are Serbs (Montenegrins) only in the modality and up to the extent of expression where such declaration secures survival on the lists of cadres.
………

Momir Stokuća

 * Reprinting, republishing or usage parts or the entire article is permitted with mandatory source guidance