Истраживање УНС-а о убијеним и отетим новинарима на Косову

14. 07. 2018.

Аутор: Јелена Л. Петковић Извор: УНС

Нове старе политичке проститутке

Момир Стокућа није се бавио само фотографијом. Писао је осврте и коментаре на политичка дешавања на Косову и Метохији. Истражујући околности под којима је убијен у свом стану у центру Приштине, септембра 1999. године, Удружење новинара Србије (УНС) пронашло је текстове које је Стокућа објављивао у „Књижевним новинама“. Преносимо извод из текста, из „Књижевних новина“ број 803, објављеног 1. септембра 1990. године.

У наставку је овај текст преведен на албански и енглески језик. Please find below albanian and english translation of this article.                    Në vijim, këtë tekst mund ta lexoni në gjuhën shqipe dhe angleze.

Последњих годину-две, код дела српског политичког кадра (иначе, дојучерашњих послушника сецесионистички оријентисане локалне политике)  на Косову и Метохији може се запазити пригодно национално "костимирање" – што је израз "пробуђене" националне свести код њих. Међу њима, постало је сада јако модерно "бити Србин" (и то сада са великим "С"), јер успостављање пуних компентенција Србије на овом делу њене територије, за њих лично представља само нову аргументацију којом ће накнадно заснивати своје притежавање истакнутих друштвених позиција. Они иначе себе виде као праве политичке професионалце који не разбијају главу моралним аспектима политике којој служе, иако су за право типичне политичке проститутке.  На субјективном плану, филозофија партикуларизма, док је по свом објективном учинку то деловање се паратоидно-пошто је партикуларизам ту само једна манифестација глобалног сепаратизма Покрајине.

Сада се, у складу с актуелним политичким тренутком, ови доскорашњи експоненти официјелне сепаратоидне политике у Покрајини, позивају на нацију (српство), а не више радничку класу, као "даваоца" политичког мандата,  па зато себе интезивно "доживљавају" као национално биће.

У периоду легализованих сецесионистичких аспирација званичне косметске политике, ови њени поданици ни у ком погледу се као Србини су осећали прикраћеним. Може се чак рећи, да су они тада припадали косметској номенклатури баш захваљујући томе што су за потребе функције могли само фигурисати као Срби или Црногорци. Јер, да су имали развијену националну свест, не би ни дозволили да се нађу на кадровским листама. Пошто је по важећем критеријуму  "националног кључа" на сваком нивоу друштвеног организовања потребно обезбедити номинално српско учешће,  ова категорија српских политичких кадрова, испала је идеално апликативна по критеријуму покрајинских центара моћи – пошто су Срби  (Црногорци) само у оном модалитету и мери испољавања у којима им такво изјашњавање обезбеђује опстанак на кадровским листама.
………

Момир Стокућа

* Преузимање делова или целокупног текста је дозвољено уз обавезно навођење извора

Текст је резултат истраживања новинарског тима Удружења новинара Србије о убијеним и несталим новинарима на Косову. У оквиру постојећег Досијеа о убијеним и несталим новинарима од 1998. до 2005. године, објавићемо нова сазнања како би се јавност детаљно информисала, а домаћи и међународни правосудни органи подстакли да пронађу и казне починиоце ових злочина. Истраживање се спроводи у оквиру пројекта Удружења новинара Србије подржаног од стране Министарства културе и информисања Републике Србије. Ставови изнети у тексту не одражавају нужно ставове и мишљења органа који је пројекат подржао.

__________________________________________________________________________

Prostitute të reja (të vjetra) politike 

Momir Stokuqa (Momir Stokuća) nuk merrej vetëm me fotografi. Ai shkruante edhe shqyrtime dhe mendime ndaj zhvillimeve politike në Kosovë dhe Metohi. 

Duke i hulumtuar rrethanat nën të cilat është vrarë në apartamentin e tij, në qendër të Prishtinës, në shtator të vitit 1999, Asociacioni i gazetarëve të Serbisë (UNS) i ka gjetur tekstet që Stokuqa i kishte publikuar në “Gazetën letrare “ („Književnim novinama“).

Po e përcjellim një ekstrakt nga teksti në “Gazetën letrare”, numër 803, të publikuar më 1 shtator të vitit 1990. 

Gjatë dy- tri viteve të fundit, te një pjesë e stafit politik (përndryshe të dëgjueshmit e deridjeshëm të politikës lokale të orientuar në mënyrë secesioniste) në Kosovë dhe Metohi mund të vërehet një “kostumim” kombëtar i përshtatshëm – që është shprehja e vetëdijes “së zgjuar” kombëtarë te ta. Tani, mes tyre është bërë moderne “të jesh serb” (dhe atë me “S” të madhe), sepse vendosja e kompetencave të plota të Serbisë në këtë pjesë të territorit të saj, për ta personalisht paraqet vetëm një argumentim të ri në të cilin, më pas do ta bazojnë qëndrimin e tyre të pozitave të shquara shoqërore. Përndryshe, ata vetën e shohin si profesionistë të vërtetë politik, të cilët nuk e lodhin kokën me aspekte morale të politikës të cilës i shërbejnë, edhe pse në të vërtetë janë prostitute tipike politike. Në planin subjektiv, filozofia e partikularizmit, përderisa sipas performancës objektive, ajo veprimtari është separatiste- sepse partikularizmi është vetëm një manifestim i separatizmit global të Krahinës. 

Tani, në përputhje me momentin aktual politik, këta eksponentë të deritashëm të politikës separatistë zyrtare në Krahinë, thirren në komb (sprstvo), e jo më në klasën e punëtorit, si “dhuruesit” të mandatit politik, prandaj vetën në mënyrë intensive e “përjetojnë” si qenie nacionale. 

Gjatë periudhës së aspiratave secesioniste të legalizuara të politikës zyrtare kosovare, këta shërbyes të saj, në asnjë mënyrë, si serbë, nuk ndiheshin të privuar. Madje, mund të thuhet, se ata tani i përkisnin nomenklaturës kosovare, pikërisht falë asaj që për shkak të nevojave të funksionit mund te figuronin si serbë ose malazezë. Sepse, po ta kishin pasur vetëdijen kombëtarë të zhvilluar, nuk do të kishin lejuar që të gjenden në listat e personelit. Pasi që sipas kriterit të vlefshëm “të çelësit kombëtar”, në çdo nivel të organizimit shoqëror është e nevojshme të sigurohet pjesëmarrja zyrtare serbe, e kjo kategori e personelit politik serb, doli të jetë ideale dhe aplikative sipas kriterit të qendrave krahinore të fuqisë – sepse janë serbë (malazezë) vetëm në atë modalitet dhe masë të shprehjes në të cilët një deklarim i tillë ua siguron mbijetesën në listat e personelit. 

………

Momir Stokuqa

* Marrja e pjesëve të tekstit ose tekstit në tërësi është e lejuar vetëm duke e cekur edhe burimin

________________________________________________________________________________________________

New Old Political Prostitutes

Momir Stokuća did notonly pursue photography. He also contemplated reviews and contributed comments on the events in Kosovo and Metohija.

While investigating the circumstances of his death as he was killed in his own apartment in the centre of Priština in September 1999, the Journalists’ Association of Serbia (JAS/UNS) managed to discover the articles Stokuća used to publish with the “Literary Magazine”.

We hereby enclose the excerpt from his article run in the “Literary Magazine” No. 803, published on the 01^st of September 1990:

During the last year or two amongst a part of Serbian political cadre (aliter recentobedient ones to the secessionist-oriented local politics) in Kosovo and Metohija, a suitable national “costume-play” may be observed posing as an expression of the “awakened” national awareness among such individuals. It has become quite modern among those “to be a Serb” (this time with capital “S”), because establishment of full competences of Serbia over this part of its territory – for their personal selves – represents only a new set of arguments to subsequently ground the retention of their distinguished social positions. Besides, they see themselves as genuine political professionals who do not rack their brains with moral aspects of politics they serve, although they are indeed typical political prostitutes. On personal plan – it’s a philosophy of particularism, while per its objective performance such act is separatist-like as particularism poses there as merely single manifestation of global separatism of the Region.

Currently and in accordance with the actual political momentum, these recent exponents of the official separatoidic politics in the Region keep referring to nation (Serbhood), and not any longer to the working class as the “assignor” of political mandates, and accordingly they observe themselves intensively as national beings.

In the times of legalised secessionist aspirations of the Kosmet politics, its lieges had not felt deprived in any manner as Serbs. We could even state that back then they even belonged to the Kosmet nomenclature right because they could only pose as Serbs and Montenegrins for the needs and requirements of their positions. If they only had any national awareness, they wouldn’t have permitted to find themselves on the cadres’ lists. As pursuant to the relevant criterion of  the “national key” it is necessary to provide nominal Serbian participation at each level, this category of political cadre turned out to be ideally applicable according to the criterion of the regional power centres – as they are Serbs (Montenegrins) only in the modality and up to the extent of expression where such declaration secures survival on the lists of cadres.
………

Momir Stokuća

 * Reprinting, republishing or usage parts or the entire article is permitted with mandatory source guidance