Истраживање УНС-а о убијеним и отетим новинарима на Косову

27. 12. 2018.

Аутор: Јелена Л. Петковић Извор: УНС

Убиство Александра Симовића Симе: Сведока отмице има, киднапери и убице на слободи

Мој син Александар као преводилац у Центру за мир и толеранцију у Приштини сусретао се са стравичним призорима. Видео је унакажена тела 14 Срба жетелаца у селу Старо Грацко, недалеко од Липљана. Био је сведок када су пронашли обезглављену баку Љубицу Вујовић. Тело јој је било у кади, а глава је била поред. Пре тога, за време бомбардовања, страдала су три радника Економског факултета, док су дежурали да би заштитили имовину од вандала.

Био је сведок зверских злочина. Претпостављам да су га зато уклонили - сузних очију, тихо, говори Стеван Симовић, отац убијеног Александра Симовића Симе, преводиоца у Центру за мир и толеранцију и новинара швајцарског Медија екшн интернешенал, чији је шеф био Тим Колеман. 

Пакао 

Тог 21. августа 1999. године, Александра Симовића и његовог пријатеља Албанца, отели су људи у црним униформама са црвеним ознакама на рукама и одвели у непознатом правцу. Александров пријатељ је након тога пуштен. У документима Јединице за нестала лица УНМИК-а пише: “када је Александар заробљен, један Албанац je био са њим. Тај Албанац је ослобођен наредног дана. Александар је од тада нестао без трага”. 

У наставку је овај текст преведен на албански и енглески језик. Please find below albanian and english translation of this article.                    Në vijim, këtë tekst mund ta lexoni në gjuhën shqipe dhe angleze.

- То је била субота и од тог дана за мене и нашу породицу настаје пакао. Још 30 дана сам остао у Приштини, ишао од немила до недрага не бих ли га нашао. Његов нестанак сам одмах пријавио свима: КФОР-у, УНМИК-у, Црквеном народном одбору, Црвеном крсту… Ишао сам у команду УНМИК полиције, тражио пратиоца да идем код Агима Чекуа, који је генералски чин добио за време СФРЈ, да га молим, ако треба да клекнем на колена да га ослободе. Један добронамерни Албанац ме је посаветовао да не идем код Чекуа сам, а када сам високом официру УНМИК-а затражио помоћ, одговорио ми је – ми не сарађујемо са терористима – подвлачи Александров отац.

(Не)познати сведоци 

У документима УНМИК-а налазе се и детаљи о отмици, укључујући и име сведока (В. С.) који је описао последњи сусрет са Александром Симовићем, дан пре отмице - 20. августа 1999. у џез клубу “Ћафа” (Qafa). Спомиње се и жена која је тада Симовића упозорила да буде опрезан, након што је за суседним столом препознала тројицу припадника ОВК “јер их је раније срела у Тетову, у Македонији.” 

У “обавештајним порукама” стоји - "киднапован је 21. августа 1999. године у кафићу Пикасо (Picasso) у Приштини. Ту је био са пријатељем Албанцем. Увече су два непозната Албанца дошла у кафић и одвела Симу и његовог пријатеља. Касније је овај Албанац враћен, али Сима није. Нема информација о Албанцу који је био са Симом, али га власник кафића познаје (у документу је затим наведено име власника кафића)".

Јединица за нестала лица УНМИК-а, 22. фебруара 2000, тражила је од регионалних истражних јединица полиције УНМИК-а, Централне јединице за кривичну истрагу (ЦЈКЈ), граничне полиције, Међународног Комитета Црвеног крста (МКЦК) и КФОР-а информације у вези са Александром Симовићем. У меморандуму писма дат је сажет опис инцидента који се догодио вече пре нестанка:  

“У периоду између 23:00 и 23:59 дана 20. 8. 1999. године, Симовић је био у приштинском бару Ћафа са групом страних новинара и страних и локалних радника у НВО, од којих је један био и В.С. Симовић је са бившом колегиницом говорио о национализму и рату на српском језику, а она му је препоручила да буде опрезан. Она је отишла до стола за којим су седели чланови ОВК и вратила се до Симовића, понављајући му да треба да буде опрезан. Група у којој је био Симовић је убрзо отишла, а жена је изгледала нервозно...“ 

- Не могу тачно да Вам кажем да ли је киднапован у кафићу Пикасо. Али знам да нико није хтео да мрдне прстом да дође до истине. Често сам после тога звао власника кафића, Агрона Душија званог Тити и увек се јављала његова мајка, чини ми се Српкиња удата за Албанца. Упорно је понављала - не смемо ништа да кажемо, не смемо ништа да кажемо и спустила слушалицу. Детаље које спомињете сазнао сам од Александровог колеге који је радио са њим у тој швајцарској фирми. Међутим, наш Александар није умро, он је жив! Јер, речи великог државника Габријела Мирабоа кажу: оног ко часно умре памтиће стотинама година, а оног ко нечасно живи заборавиће и сопствена деца. Александар се не може заборавити, он живи са нама. Надам се да ћемо се скоро загрлити у неком другом свету – истиче Стеван Симовић.

Молба за споменик  - Био сам у Спомен соби жртава на Косову и Метохији у Београду и учинило ми се да те слике плачу, да говоре - нећемо у конц логор, хоћемо на светлост, да нас обасја сунце. Наша власт треба да подигне споменик тим жртвама, на сунцу, у неком парку, а не да њихове слике чаме у гету, у затвореном простору. Јер они нису мртви, они су пострадањем доказали да су живи и да ће живети.

Гробница за душу 

Трагичну вест родитељи су примили последњег дана октобра, када је у њихову кућу у Београду дошао УНМИК полицајац. Посмртни остаци нађени су у Горњем Обрињу, у општини Глоговац. 

- Саопштава нам вест која нас је поразила - нађени су остаци његовог леша. Сутрадан, 1. новембра долази опет и каже - нема леша, само неких ситних костију. Потом смо 15. новембра отишли у Куршумлију да узмемо остатке и допремили смо их у Београд. Сахрана је била 18. новембра на гробљу Лешће. Шта смо сахранили? Сахранили смо сећање. Стари Грци су имали обичај достојан поштовања. За људе који су страдали у пожарима или поплавама, градили су празне гробнице, такозване кенотафе, јер кажу тело је земља, ваздух и вода, а душа је светилиште и њој треба подићи споменик. Тако смо и ми нашем Александру подигли споменик. 
 

 Зло 

У извештају на четири странице полиције УНМИК-а, под бројем ТД/738/01, од осмог јуна 2001. године, наводе се детаљи о открићу посмртних остатака у шуми у општини Глоговац: „у међувремену је у шуми пронашао људске кости, лобању и обућу. Патролна јединица је дошла до тог места и пронашла исто. Након тога је на лице места изашла истражна јединица и обезбедила га, обавестила је контролу у Приштини и од њих затражила да обавесте форензичку јединицу, као и истражног судију и регионални одсек за убиства (РОУ). Из РОУ су звали и рекли да они неће радити на овом случају, а форензичка јединица нас је обавестила да пада мрак и да ће доћи ујутро… Снимљено је неколико фотографија лица места, случај је регистрован и биће предат јединици која долази из Приштине.“ 

- Претпостављам да су нашем сину одрубили главу и да су сахрањене само неке ситне кости од лобање. Али ми смо породица која не мрзи. У нашем бићу не постоји ген мржње, тако смо васпитани и толерантно само живели са свима. 

Они који будни сањају 

Александар Симовић још као ученик у осмогодишњој школи учествовао је на литерарним конкурсима. Од дечјег часописа „Змај“ добио је прву награду. Поред музике и играња шаха, невероватно је волео да чита. 

- Прочитао је све класике, нарочито је обожавао Борхеса, наше књижевнике Брану Шћепановића, Данила Киша, Борислава Пекића, француске класике. Још ћу нешто рећи, када се дружио са Албанцима, његови другови из школе би рекли: па ти си луд, што се дружиш са њим, а он је био једна ширина, није гледао на националност. Говорили су за Едгара Алана Поа, великог америчког књижевника да је “луд”, а он би одговорио овако: Још није решено питање да није лудило највећи степен интелигенције, јер каже, не ствара болесна мисао све оно што је славно, оно што је величанствено које надилази обичан здрав разум. Па, каже, они који будни сањају знају много више од оних који само у сну сањају. За наше људе који су били на нивоу просека сваки човек који је одскакао је проглашен лудим из чисте зависти љубоморе, питам ја вас да ли неко ко је луд би могао да напише ове стихове?  

Остало је само неколико тренутака 

Непосредно пре киднаповања, Александар Симовић је исписао ове реченице са насловом "Последњи минути на смрт осуђеног":

"Колико ли само смрт даје снаге животу? Не желим више да чекам, желим само да страх и бол нестану на ивици сечива које ће сила теже без самилости повући на мој врат, нешто више издужен него обично. Има ли неког ко би пожелео оно што сам ја данас, жив још за два метра путање сечива до моје главе. Гледам комешање слободних по слову закона људског; чекају да им својом смрћу учиним животе вреднијим и улијем животну радост. Зар ја, који поседујем само последњи тренутак, дуг колико сунчев одбљесак на ивици гиљотине?... Сада клечим и чекам, јер остало је само неколико тренутака, који ме напуштају у истом, једноличном ритму живота на који сам навикао. Мучи ме још само једно питање. Хоће ли ми се очи поново отворити, ако их сада склопим, и хоћу ли се са последњим зраком светлости што падне у моје зенице видети госпођу у првом реду која је преблизу губилишту? Хоћу ли видети како јој моја крв прља белу свечану хаљину?"

Постхумно, Књижевно друштво Косова и Метохије објавило је две књиге Александра Симовића.

- После склапања Кумановског споразума, када је Слободан Милошевић честитао грађанима мир, за Србе, Роме и честите Албанце у Приштини је настао живот недостојан човека. Александар је био запослен у пошти, а студирао електротехнику у Приштини. После доласка међународних трупа на Косово, прво се запослио у Центру за мир и толеранцију, који су формирале ондашње власти у Београду. Пошто нису плаћали, прешао је у швајцарску агенцију Медија екшн интернешанал. Тамо је био љутити противник политичког обрасца који су они наметали, дошао је у сукоб са шефом и дан пред отмицу је отпуштен са посла.

Тужба  - Тужио сам УНМИК, Владу Косова и фирму у којој је радио. Када је дошао позив од суда нисам могао да отпутујем јер сам био јако болестан. Отишао сам на пошту да пошаљем писмо суду, а наша пошта каже: не можемо да гарантујемо да ће стићи. Њихово писмо до мене може, а ја не могу да пошаљем у град у коме сам живео. На крају ми је стигло обавештење - странка се није одзвала позиву. То је крај спора.

То је ратни злочин

Бивши шеф Александра Симовића Тим Колеман, који данас живи у Великој Британији, није се одазвао позиву Удружења новинара Србије да говори о Симовићу. 

Саветодавна комисија за људска права УНМИК-а, детаљно анализирајући шта је та мисија урадила да истражи злочине киднаповања и убиства Александра Симовића у мишљењу 2015. године наводи да "УНМИК треба да јавно призна, укључујући и путем медија, одговорност, и да спроведе ефикасну истрагу у вези са отмицом и убиством Александра Симовића". 

Комсија још светује УНМИК да од надлежених органа на Косову тражи да се предузму сви могући кораци како би се осигурало да се кривична истрага настави. 

Убиство новинара и преводиоца Александра Симовића Симе, једини је од 14 случајева убијених и киднапованих новинара и медијских радника на Косову, који је ЕУЛЕКС истраживао као ратни злочин, сазнало је прошле године Удружење новинара Србије (УНС). 

- То је један кроз један ратни злочин – истакла је за УНС шефица Еулекса Александра Пападопулу, али није имала одговор на питање да ли ће се овај злочин наћи пред Специјалним судом за ратне злочине ОВК у Хагу.

Киднапери и убице до данас нису пронађени. 

 

* Преузимање делова или целокупног текста је дозвољено уз обавезно навођење извора

Текст је резултат истраживања новинарског тима Удружења новинара Србије о убијеним и несталим новинарима на Косову. У оквиру постојећег Досијеа о убијеним и несталим новинарима од 1998. до 2005. године, објавићемо нова сазнања како би се јавност детаљно информисала, а домаћи и међународни правосудни органи подстакли да пронађу и казне починиоце ових злочина. Истраживање се спроводи у оквиру пројекта Удружења новинара Србије подржаног од стране Министарства културе и информисања Републике Србије. Ставови изнети у тексту не одражавају нужно ставове и мишљења органа који је пројекат подржао.

-------------------------

Vrasja e Aleksanër Simoviqit Simës (Aleksandar Simović Sima): Dëshmitar të rrëmbimit ka, rrëmbyesit dhe vrasësit janë në liri  

Djali im, Aleksandri, ishte përkthyesi në Qendrën për Paqe dhe Tolerancë në Prishtinë, ai ka parë pamje të tmerrshme. I ka parë trupat e shëmtuar të 14 serbëve që ishin vendas të fshatit Grackë e Vjetër (Staro Gracko), afër Lipjanit. Ishte dëshmitar kur e gjeten gjyshen Lubicën Vujoviq (Ljubica Vujović) pa kokë. Trupi i saj ishte në vaskë, kurse koka aty pranë. 

Para kësaj, gjatë bombardimit, u vranë tre punëtorë të Fakultetit Ekonomik, përderisa ishin në detyrë duke e mbrojtur pronën nga vandalët. Ishte dëshmitar i krimeve të neveritshme. Po supozoj se kjo ka qene arsyeja pse e kanë larguar – me lot në sy, me zë të ulët, flet Stevan Simoviq (Stevan Simović) babai i Aleksandër Simoviqit Simës të vrarë, shefi i së cilit ishte Tim Koleman. 

Ferri

Me atë 21 gusht të vitit 1999, Aleksandër Simoviqin dhe shokun e tij, shqiptarin, i kidnapuan njerëzit në uniforma të zeza me shënime të kuqë në duar dhe i çuan në drejtim të panjohur. Miku i Aleksandrit pastaj u lëshua. Në dokumentet e Njësisë së UNMIK-ut për Persona të Zhdukur shkruan: “kur Aleksandri u arrestua, një shqiptar ishte me të. Shqiptari u lirua të nesërmen. Aleksandri, nga kjo ditë, u zhduk, pa kurrfarë gjurme.” 

- Ishte e shtunë dhe nga kjo ditë, për mua dhe për familjen tanë fillon ferri. Edhe 30 ditë kam mbetur në Prishtinë, kam shkuar kudo, për ta gjetur. Zhdukjen e tij e lajmërova menjëherë, te të gjithë: KFOR-i, UNMIK-u, Komiteti Kombëtar të Kishës, Kryqi i Kuq... kam shkuar në komandën e Policisë së UNMIK-ut, e kam kërkuar një përcjellës për të shkuar tek Agim Çeku, i cili titullin e gjeneralit e ka marrë gjatë kohës së RSFJ-së, për ta lutur, nëse duhet edhe të bie në dy gju për ta liruar. Një shqiptar dashamirë më këshilloi që të mos shkoj të Çeku vet, por kur i kërkova ndihmë oficerit të lartë të UNMIK-ut, ai mu përgjigj “ne nuk bashkëpunojmë me terroristë- nënvizon babai i Aleksandrit. 

Dëshmitarët e (pa)njohur 

Në dokumentet e UNMIK-ut gjenden detajet mbi rrëmbimin, duke e përfshirë edhe emrin e dëshmitarit (V.S.) i cili e përshkroi takimin e fundit me Aleksandër Simoviqin, një ditë para kidnapimit, më 20 gusht të vitit 1999 në xhez klubin “Qafa” (Ćafa). Përmendet edhe një grua e cila, atëherë e paralajmëroi Simoviqin të jetë i kujdesshëm, pasi që në tavolinë përballë i ka njohur tre pjesëtarë të UÇK-së  “sepse më parë i kishte takuar në Tetovë, në Maqedoni.” 

Në “mesazhet informative” qëndron – “është kidnapuar më 21 gusht të vitit 1999 në kafen Pikaso (Picasso) në Prishtinë. Aty ishte me një mik shqiptar. Në mbrëmje, dy shqiptarë të panjohur kanë ardhur në kafe dhe i morën Simoviqin dhe mikun e tij. Më vonë, shqiptari është kthyer, por Sima jo. Nuk ka informata për shqiptarin i cili ishte me Simën, por pronari i kafes e njeh (në dokument më pas është shënuar edhe emri i pronarit të kafes).” 

Njësia e UNMIK-ut për persona të zhdukur, më 22 shkurt të vitit 2000 ka kërkuar nga njësitë rajonale hetimore të Policisë së UNMIK-ut, nga Njësia Qendrore për Hetim Penal  (NJCHP), Policia Kufitare, Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq (KNKK) dhe KFOR-i informatat në lidhje me Aleksanër Simoviqin. Në memorandum të letrës, u dha një përshkrim i shkurtër i incidentit i cili ndodhi një natë para zhdukjes. 

“Në periudhe mes orës 23:00 dhe 23:59 më 20 gusht të vitit 1999, Simoviqi ishte në barin prishtinas Qafa me një grup të gazetarëve të huaj dhe punëtorëve të huaj dhe lokalë në OJQ, njëri prej të cilëve ishte edhe V.S. Simoviqi më ish kolegen fliste për nacionalizëm në luftë në gjuhën serbe, kurse ajo i rekomandoi që të jetë i kujdesshëm. Ajo shkoi deri te tavolina ku ishin të ulur anëtarët e UÇK-së dhe u kthye deri te Simoviqi, duke i përsëritur që duhet të jetë i kujdesshëm. Grupi në të cilin ishte Simoviqi së shpejti u largua, kurse ajo grua dukej e nervozuar...”

- Nuk mund t’ju them saktësisht a është kidnapuar në kafen Pikaso. Por e di që askush nuk deshi të lëvizë as më gishtin e vogël të dorës, për ta mësuar të vërtetën. Shpesh pas kësaj e kam marrë ne telefon pronarin e kafes, Agron Dushin, të cilin e thërrasin Titi, dhe gjithmonë me lajmërohej nëna e tij, më duket se ishte serbe e martuar me shqiptar. Më këmbëngulje përsëriste – nuk guxojmë të tregojmë asgjë, nuk guxojmë të themi asgjë dhe ma mbyllte telefonin. Detajet që po i përmendni, unë i kam mësuar nga kolegu i Aleksandrit i cili ka punuar me të në atë firmë zvicerane. Megjithatë, Aleksandri ynë nuk ka vdekur, ai është gjallë! Sepse fjalët e burrështetasit të madh, Gabriel Miraboa thonë: atë që vdes ndershëm, do ta përkujtojnë me qindra vite, kurse atë që jeton pandershëm do ta harrojnë edhe fëmijët e vet. Aleksandri nuk mund të harrohet, ai jeton me ne. Shpresoj që së shpejti do ta përqafojmë në ndonjë botë tjetër- thekson Stevan Simoviqi. 

Lutja për monumentin   - Isha në Dhomën Përkujtimore të viktimave në Kosovë dhe Metohi në Beograd dhe m’u duk se ato fotografi po qanin, po flisnin – nuk duam në kampe përqendrimi, duam të dalim në dritë, të na shndritë dielli. Pushteti ynë duhet ta ngritë një monument për ato viktima, në diell, në ndonjë park, fotot e tyre nuk duhet të mbesin në një geto, në hapësirë të mbyllur. Sepse ata nuk janë të vdekur, ata me vuajtjet e tyre kanë dëshmuar që janë të gjallë dhe që do të jetojnë.

Varreza për shpirt 

Lajmin tragjik, prindërit e kanë marrë ditën e fundit të tetorit, kur në shtëpinë e tyre ne Beograd erdhi një polic i UNMIK-ut. Mbetjet mortore janë gjetur në Gonje Obrinjë në Drenas (Glogovac). 

- Po na e kumton lajmin e cila na mposhti- u gjeten mbetjet e kufomës së tij. Të nesërmen, më 1 nëntor po vjen prapë dhe thotë – nuk ka kufomë, vetëm disa kocka të imëta. Pastaj, më 15 nëntor shkuam në Kurshumli, për t’i marrë mbetjet dhe i sollëm në Beograd. Varrimi u mbajt më 18 nëntor në varrezat Lleshqe. Çka kemi varrosur. E kemi varrosur kujtimin. Grekët e lashtë e kishin një zakon për respektim të thellë. Për njerëzit që kanë vdekur në zjarre ose përmbytje, i ndërtonin varrezat e zbrazëta, të ashtuquajturat kenotafet, sepse ata thonë se trupi është dheu, ajri dhe uji, kurse shpirti është vend i shenjtë, dhe atij duhet t’i ngritët një monument. Ashtu edhe ne Aleksandrit tonë ia ngritëm një monument. 

E keqja 

Në raportin  prej katër faqeve të Policisë së UNMIK-ut, me numër TD/738/01, të datës 8 qershor të vitit 2001, cekën detajet mbi zbulimin e mbetjeve mortore në një pyll në komunën e Drenasit: “ndërkohë në një pyll i ka gjetur kockat njerëzore, kafkën dhe mbathjet. Njësia Patrulluese erdhi tek ai vend, dhe e gjeti të njëjtën gjë. Pastaj, në vendin e ngjarjes ka dalë edhe Njësia Hetuese dhe e siguroi vendin, e informoj kontrollin në Prishtinë dhe nga ta kërkoi që ta informojnë Njësinë për Forenzikë si dhe gjyqtarin hetues dhe Departamentin Rajonal për Vrasje (DRV). Nga DRV-ja thirrën dhe thanë se ata nuk do të punojnë në këtë rast, kurse Njësia e Forenzikës na njoftoi se tani po terrohet dhe që do të vijnë në mëngjes... U bënë disa fotografi nga vendi i ngjarjes, rasti u regjistrua dhe do t’i dorëzohet njësisë e cila është duke ardhur nga Prishtina.” 

- Supozoj se djalit tonë ia prenë kokën dhe që i varrosën vetëm disa kocka të imëta të kafkës. Por, ne jemi familje e cila nuk urren. Në shpirtin tonë nuk ekziston gjeni i urrejtjes, kështu jemi të edukuar dhe kemi jetuar në tolerancë më të gjithë. 

Ata që ëndërrojnë të zgjuar 

Aleksandër Simoviqi, madje si nxënës në shkollën fillore (tetëvjeçare) merrte pjesë në konkurse letrare. Nga magazina për fëmijë “Zmaj” (Dragua) e mori çmimin e parë. Përveç muzikës dhe shahut, jashtëzakonisht e kishte në qejf leximin. 

- I ka lexuar të gjithë klasikët, posaçërisht e donte Borgesin, shkrimtarët tanë Brana Shqepanoviqin (Brana Šćepanović), Danillo Kishin (Danilo Kiš), Borisllav Pekiqin (Borislav Pekić), klasikët francezë. Unë do të them diçka, kur ai shoqërohej me shqiptarë, shokët e tij nga shkolla i thonin: ti qenke i çmendur, pse po shoqërohesh me të, e ai ishte i gjithanshëm, nuk e shikonte etninë. Për Edgar Allan Ponë, shkrimtarin e madh amerikan, thonin se ishte “i çmendur” kurse ai u përgjigjej kështu: Ende nuk është zgjidhur çështja se a është çmenduaria niveli më i lartë i inteligjencës, sepse, nuk i krijon mendja e sëmurë gjithë ato gjëra që janë të shkëlqyera, të madhërishme, që janë përtej mendjes së zakonshme dhe të shëndoshë. Pastaj thotë, ata që ëndërrojnë të zgjuar, dinë shumë më shumë nga ata që ëndërrojnë vetëm në ëndrra. Për njerëzit tanë që ishin në nivelin e mesatares, çdo njeri i cili dallohej u shpall i çmendur nga zilia dhe xhelozia e pastër, po ju pyes unë juve, a kishte mundur dikush që është i çmendur t’i shkruajë këto vargje?

Kanë mbetur vetëm disa momente 

Pak para kidnapimit, Aleksandër Simoviqi i shkroi këto fjali me titullin “Minutat e fundit e të dënuarit me vdekje”: 

“Sa force i jep vdekja jetës? Nuk dua të pres më. Vetëm dua që frika dhe dhimbja të zhduken në buzë të tehut të cilin fuqia e tërheqjes së Tokës, do ta tërheq pa mëshirë në qafën time, e cila është tani më e zgjatur se zakonisht. A ekziston ndokush që do të dëshironte të jetë ajo që unë jam sot, i gjallë edhe për dy metra rrugë të tehut larg kokës sime. E shikoj llokoçitjen e atyre që janë të lirë me shkronjën e ligjit njerëzor; po presin që me vdekjen time t’ua bëj jetën e tyre më të vlefshme dhe t’ua sjell gëzimin e jetës. A unë, i cili e posedoj vetëm një moment të fundit, të gjatë sa reflektimi i diellit në tehun e gijotinës?... Tani gjunjëzohem dhe pres, sepse kanë mbetur vetëm disa momente, që më braktisin në ritmin e njëjtë të lodhshëm të jetës me të cilin jam mësuar. Më mundon vetëm një pyetje. A do të hapen sytë prapë, nëse tani i mbylli dhe a do ta shoh zonjën e cila është ulur në rreshtin e parë, e cila gjendet shumë afër vendit të ekzekutimit, me rrezen e fundit të dritës e cila do të binte në bebëzat e mia? A do të shoh se si gjaku im po e njollos fustanin e bardhë solemn?

Pas vdekjes, Shoqata Letrare e Kosovës dhe Metohisë i ka publikuar dy libra të Aleksandër Simoviqit. 

- Pas lidhjes së Marrëveshjes së Kumanovës, kur Sllobodan Millosheviqi ua uroi qytetarëve paqen, për serbët, romët dhe shqiptarët e ndershëm në Prishtinë u krijua një jete e padenjë për njeriun. Aleksandri ishte i punësuar në postë, por e studionte elektroteknikën në Prishtinë. Pas ardhjes së trupave ndërkombëtare në Kosovë, së pari u punësua në Qendrën për Paqe dhe Tolerancë, të cilën e kishin formuar autoritetet e atëhershme në Beograd. Pasi që nuk paguanin, kaloi në agjencinë zvicerane Media Action International. Atje ishte kundërshtari i ashpër i formës politikë që ata e impononin, ra në konflikt me shefin dhe një ditë para kidnapimit u shkarkua nga puna. 

Padia - E kam paditur UNMIK-un, Qeverinë e Kosovës dhe kompaninë në të cilën punonte. Kur e pranova thirrjen nga gjykata nuk mund të udhëtoja, sepse isha shumë i sëmurë. Shkova në postë për t’ia dërguar një letër gjykatës, e posta jonë më thotë: nuk mund të garantojmë se do të arrijë. Letra e atyre po arrin tek unë, kurse unë nuk mund ta dërgoj në qytet në të cilin kam jetuar dikur. Në fund e pranova një njoftim – pala nuk i është përgjigjur thirrjes. Ky është përfundimi i kontestit.

Ky është krim lufte 

Ish shefi i Aleksandër Simoviqit, Tim Koleman, i cili sot jeton ne Britaninë e Madhe, nuk iu përgjigj thirrjeve të Asociacionit të Gazetarëve të Serbisë që të flasë për Simoviqin. 

Komisioni Konsultativ për të Drejtat e Njeriut i UNMIK-ut, duke analizuar hollësisht se çka ka bërë misioni për t’i hetuar krimet e kidnapimit dhe të vrasjes së Aleksandër Simoviqit, në mendimin nga viti 2015 cek se “UNMIK-u duhet të pranojë publikisht, duke përfshirë edhe mediat, përgjegjësinë, dhe ta zbatojë hetimin efikas në lidhje me rrëmbimin dhe vrasjen e Aleksandër Simoviqit”. 

Komisioni më tej e këshillon UNMIK-un që të kërkojë nga organet kompetente në Kosovë që të ndërmerren të gjithë hapat e mundur në mënyrë që të sigurohet vazhdimi i hetimit penal. 

Vrasja e gazetarit dhe përkthyesit Aleksandër Simoviqit Simës, është i vetmi rast nga 14 raste të gazetarëve  dhe punonjësve mediatk të vrarë dhe të kidnapuar në Kosovë, të cilin e ka hetuar EULEX-i si krim lufte, ka mësuar vitin e kaluar Asociacioni i Gazetarëve të Serbisë (UNS).

Ky qind për qind është krim lufte – ka theksuar për UNS, shefja e EULEX-it Alexandra Papadopoulou, por nuk kishte përgjigje ndaj pyetjes a do të gjetet ky krim para Gjykatës Speciale për krimet e luftës të UÇK-së në Hagë. 

_________________________________________________________________________

Murder of Aleksandar Simovic Sima: There are witnesses of kidnapping, but kidnappers and murderers are at large

My son Aleksandar, being an interpreter at the Center for Peace and Tolerance in Pristina, witnessed horror scenes. He saw the mutilated bodies of 14 Serb reapers in the village of Staro Gracko, close to Lipljan. He witnessed the discovery of the beheaded grandma Ljubica Vujovic. Her body was in the bathtub, and her head was next to it. Prior to that, during the bombing, three workers at the Faculty of Economics had been killed while on duty to protect the property from vandals. He witnessed atrocious crimes. I guess that is why he was removed –  accounts in a quiet voice the teary-eyed Stevan Simovic, the father of the killed Aleksandar Simovic Sima, an interpreter at the Center for Peace and Tolerance and a journalist of the Swiss Media Action International, whose boss was Tim Coleman. 

Hell

On 21 August 1999, Aleksandar Simovic and his Albanian friend were kidnapped by people in black uniforms with red markings on their arms and taken in an unknown direction. Aleksandar's friend was released afterwards. The documents of the UNMIK Missing Persons Unit read: "When Aleksandar was captured, an Albanian was with him. That Albanian was released the next day. Aleksandar has since disappeared without a trace."

- It was Saturday, and since that day my family and I have been living in hell. I stayed in Pristina for 30 more days and went here and there from bad to worse hoping to find him. I immediately reported his disappearance to everyone: KFOR, UNMIK, the Church Committee, the Red Cross ... I went to the UNMIK Police Headquarters, asked for an escort to approach Agim Ceku, who was awarded the rank general during the SFRY, and beg him, on bended knee, if necessary, to release him. A benevolent Albanian advised me not to approach Ceku alone, and when I asked a senior UNMIK officer for help, he answered - we do not co-operate with terrorists - underlines Aleksandar's father.

(Un)known witnesses  

UNMIK documents also provide extensive detail about the abduction, including the name of a witness (V. S.), who described the last meeting with Aleksandar Simovic, a day before the kidnapping - on 20 August 1999, in Qafa jazz club. The documents also provide details of a woman who warned Simovic at the time to be careful after she had been at a table with three KLA members that she recognized “from an earlier encounter, in Tetovo, Macedonia".

"Intel messages" states - "he was kidnapped on 21 August 1999 from the Picasso café in Pristina. He was there with his Albanian friend. During the evening, two unknown Albanians came in the café and took Sima and his friend away. Afterwards the Albanian was taken back but Sima was not. There is no information about the Albanian who was with Sima, but the owner of that café knows that Albanian (The document then provides the first name of the owner of the café)." 

On 22 February 2000, the UNMIK Missing Persons Unit requested information related to Aleksandar Simovic from UNMIK Police Regional Investigation Units, the Central Criminal Investigation Unit (CCIU), the Border Police, the International Committee of the Red Cross (ICRC), and KFOR. The memorandum of the letter provides a summary of an incident that occurred the evening before his disappearance:  

"Between 23:00 and 23:59 20-08-1999, Simovic was at the Pristina bar Qafa with a group of foreign journalists and NGO international and local employees, one of whom was V.S. Simovic spoke Serbian to a female ex-colleague about nationalism and the war and the woman recommended caution. The woman went to a table at which KLA members were sitting and returned to Simovic, repeating that he should exercise caution. Simovic’s group left soon after and the woman appeared nervous ..." 

- I cannot tell you exactly whether he was kidnapped in the Picasso café. But I know that nobody would lift a finger to discover the truth. After that, I often called the owner of the café, Agron Dusi, called Titi, and his mother would always answer the phone. I think she is a Serb woman married to an Albanian. She kept repeating - we must not say anything, we must not say anything and hanged up. I learned the details you mentioned from Aleksandar's colleague who had worked with him at that Swiss firm. However, our Aleksandar did not die, he is alive! As the great statesman Gabriel Mirabeau said: ‘’He who dies honorably will be remembered for hundreds of years, and he who lives dishonorably will be forgotten even by his own children.’’ Aleksandar cannot be forgotten, he lives with us. I hope that we will soon embrace in another world - says Stevan Simovic.

Tomb for the soul   The tragic news was received by the parents on the last day of October, when a UNMIK police officer came to their house in Belgrade. The remains had been found in Gornja Obrina, in the municipality of Glogovac.  - He told us the news that defeated us - the remains of his corpse had been found. The next day, on 1 November, he came again and said - there is no corpse, only some small bones. Then on November 15 we went to Kursumlija to take the remains and we brought them to Belgrade. The funeral was on 18 November at the Lesce cemetery. What did we bury? We buried memories. The ancient Greeks had a custom worthy of respect. They built empty tombs, the so-called cenotaphs, for people killed in fires or floods, because they say the body is earth, air and water, and the soul is a sanctuary and it should be commemorated by a monument. Thus, we erected a monument to our Aleksandar.

Evil

A four-page UNMIK Police report number TD/738/01, dated 8 June 2001, provides details of the discovery of mortal remains in a forest in Glogovac municipality: "In the meanwhile, he found some human bones, skull and a pair of shoes lying in the forest. The patrol unit reached at the spot and found the same things. After that the investigations unit approached the scene, cordoned the scene, Pristina control informed and asked them to inform Forensic Science unit and also the Investigating Judge and the RMS. The RMS called back and told that they are not going to deal this case and also the Forensic Unit informed us that its growing darkness now and they will come in the morning…Some photos of the scene taken, case has been registered and it will be handed over to the unit coming from Pristina.“ 

- I assume they cut our son’s head and that only some small bones of the skull were buried. However, we are a family that does not hate. There is no hatred gene in our being, we have been brought up that way and we have lived tolerantly alongside everyone.

The ones who are dreaming with open eyes 

Back at primary school, Aleksandar Simovic took part in literary competitions. He was awarded the first prize by the children's magazine "Zmaj". In addition to being fond of music and chess, he was a voracious reader.

- He read all the classics; he particularly adored Borges, our writers Brana Scepanovic, Danilo Kis, Borislav Pekic, and the French classics. I will tell you something more, when he socialized with the Albanians, his school friends would say: ‘’you are crazy, why are you hanging out with him?’’ However, he was open-minded; he did not care about nationality. People would say that Edgar Alan Poe, the great American writer, was “mad”, and he would reply: ‘’It is still debated whether madness is the highest level of intelligence, because a sick mind does not create everything that is glorious, magnificent and goes beyond ordinary common sense.’’ And go on to say that those who dream with open eyes know much more than those who dream only while sleeping. Our average people would declare mad every exceptional man out of pure envy or jealousy. Could anyone who is mad have written these verses, I ask you?  

Just a few moments remained  

Shortly before his kidnapping, Aleksandar Simovic wrote these sentences titled "Last Minutes of a Death Convict":

"How much strength does death give to life? I do not want to wait any longer; I just want the fear and pain to disappear at the edge of the blade that the force of gravity will ruthlessly pull to my neck somewhat more elongated than usual. Is there anyone who would want what I am today, alive just another two meters of the blade's path to my head? I'm looking at the restlessly stirring ones who are free according to the human law and waiting for me to bring joy to their lives and make them more valuable by my death. I, who own only the last moment, which is as long as the flash of light on the blade of the guillotine? ... I am now kneeling and waiting, because only a few moments remain, which are leaving me in the same, monotonous rhythm of life that I am accustomed to. Only one more question is bothering me. Will my eyes open again, if I close them now, and will I see the lady in the first row that is too close to the scaffold with the last ray of light that falls into my pupils? Will I see my blood dirty her white formal dress?"

Posthumously, the Literary Society of Kosovo and Metohija has published two books by Aleksandar Simovic.

- After the signing of the Kumanovo Agreement, when Slobodan Milosevic congratulated the citizens on the peace, life unworthy of man ensued for the Serbs, the Roma and honorable Albanians in Pristina. Aleksandar was employed in the post office, and studied electrical engineering in Pristina. After the arrival of international troops in Kosovo, he was first employed at the Center for Peace and Tolerance, formed by the then authorities from Belgrade. Since they did not pay, he moved to the Swiss agency Media Action International; where he was an angry opponent of the political model imposed by them. He came into conflict with this boss and got fired a day before his kidnapping.

That is a war crime

Former boss of Aleksandar Simovic, Tim Coleman, who lives in the UK today, did not respond to the invitation of the Journalists’ Association of Serbia to talk about Simovic. 

The UNMIK Human Rights Advisory Panel, upon in-depth analysis of what the mission had done to investigate the crimes of abduction and murder of Aleksandar Simovic in its opinion of 2015, stated that "UNMIK should publicly acknowledge, including through the media, responsibility with respect to UNMIK’s failure to adequately investigate the abduction and murder of Aleksandar Simovic ". 

The Panel also advised UNMIK to request the competent authorities in Kosovo to take all possible steps to ensure the continuation of the criminal investigation. 

Last year, the Journalists’ Association of Serbia (JAS) found out that the murder of journalist and translator Aleksandar Simovic Sima is the only one of the 14 cases of killed and kidnapped journalists and media workers in Kosovo that EULEX investigated as a war crime. 

- It is a war crime through and through – said Alexandra Papadopoulou, EULEX Head of Mission, for JAS, but did not have an answer to the question whether this crime would come before the Specialist Chambers for war crimes of the KLA in the Hague.

Kidnappers and killers have not been found to date. 

Appeal for a monument   - I was in the Memorial Room for Victims of Kosovo and Metohija in Belgrade and it seemed to me that these pictures are crying, and saying - we do not want to be in the concentration camp, we want to see the light, the sunshine. Our authorities should erect a monument to those victims, in the sun, in a park, rather than leaving their pictures stuck in a ghetto, indoors. Because they are not dead, they have proven by their calvary that they are alive and that they will live on.

 Complaint

- I sued UNMIK, the Government of Kosovo and the company in which he had worked. When the court summons came I could not leave because I was very ill. I went to the post office to send a letter to the court, and our post said: ‘’we cannot guarantee that it will arrive.’’ Their letter to me can reach me; however, I cannot send a letter to the city where I have lived. In the end I received a notification - the party failed to respond to the summons. That is the end of the dispute. 

Rrëmbyesit dhe vrasësit deri më sot nuk janë gjetur. 

* Reprinting, republishing or usage parts or the entire article is permitted with mandatory source guidance