Истраживање УНС-а о убијеним и отетим новинарима на Косову
21. 07. 2018.
Данас се навршава 20 година од отмице и убиства приштинског професора и новинара Шабана Хотија
Магистрални пут који води од Приштине према Пећи у јулу 1998. године је контролисала ОВК и у близини општине Глоговац формирала логор Лапушник. Био је смештен на сеоском имању. У кући, гаражи и штали држани су заробљеници. Албанце је ОВК хапсила углавном тако што је улазила у њихове куће у околним селима, али и у општинама Липљан и Штимље. Срби који су завршили у Лапушнику, хапшени су већином на магистралном путу Приштина - Призрен, код места Дуље.
|
У наставку је овај текст преведен на албански и енглески језик. Please find below albanian and english translation of this article. Në vijim, këtë tekst mund ta lexoni në gjuhën shqipe dhe angleze. |
Ту је ОВК често заустављала аутомобиле и аутобусе, а путнике одводила. Професор руског језика, Шабан Хоти, договорио се са екипом новинара из Русије да за њих преводи док су на терену. Заробљен је 21. јула 1998. године када је руска ТВ екипа са њим кренула да интервјуише припаднике ОВК, каже директор Фонда за хуманитарно право у Приштини Беким Бљакај, у разговору за Удружење новинара Србије (УНС) о судбини професора Хотија, преводиоца и новинара.
Хоти је заробљен 21. јула 1998, заједно са новинаром Олегом Сафиулином, камерманом Александром Галановим и сниматељем Виктором Мамаевим. Новинари из Русије су ослобођени истог дана, а професор Хоти је пет дана касније стрељан на планини Бериша. Пред Међународним кривичним судом за бившу Југославију (МКСЈ), због овог убиства и још осморице цивила, на 13 година затвора, осуђен је Хајреднин Баљај, чији је ратни надимак био "Шаља". Оптужницом за логор Лапушник пред Трибуналом у Хагу био је обухваћен и командат ОВК Фатмир Љимај, али је ослобођен због недостатка доказа о његовој командној одговорности. Фонд за хуманитарно право је пажљиво пратио ово суђење.
- Када су тог дана возилом стигли до села Коморане, српска полиција им је рекла да не иду даље, јер даље од тога немају контролу над територијом. Ипак, новинари су наставили. Након километар-два, зауставили су их припадници ОВК, а како су сведочили руски новинари, они су након тога приведени, а Хоти је посебно одведен. Током суђења у Хагу, чули смо део, али не знамо шта је све Хоти стварно преживео у логору Лапушник. Такође, нису до краја разјашњени мотиви његовог задржавања - истиче Бљакај за УНС.
Али, подвлачи наш саговорник, судском пресудом је документовано да је све заробљенике који су држани у том логору, ОВК одвео према планини Бериша. Део је пуштен, а део одведен даље у планину и стрељан:
- Међу убијенима је био и професор Хоти, чији су посмертни остаци пронађени 2001. баш на месту где је убијен. Судско веће је доказало да је на њих пуцао Хајредин Баљај који је одслужио већи део казе од 13 затвора, а потом пуштен - истиче наш саговорник.
На питање да ли су новинари били посебна мета, Бљакај подвлачи да је то било време када је убијено много цивила, много угледних људи.
- Очигледно новинари су били таргетирани, али сваки људски живот је вредан без обзира на професију. У то време је било убистава и киднаповања, а нарочито одмах после рата, и познатих лекара, адвоката, певача, уметника, политилара... Судских пресуда нема, па са сигурношћу не можемо говорити шта је иза свега тога. Када је реч о српским новинарима, очигледно је да су киднаповани и убијени зато што су били Срби - закључује Бљакај.
Име професора Шабана Хотија налази се у Косовској књизи памћења Фонда за хуманитарно право у којој је наведен као професор, преводилац и новинар. Удружење новинара Србије у априлу је објавило податке о професору Хотију, 15. особи на списку убијених и киднапованих новинара и медијских радника на Косову.
* Преузимање делова или целокупног текста је дозвољено уз обавезно навођење извора
________________________________________________________________________________
Nesër bëhen 20 vjet nga kidnapimi dhe vrasja e profesorit dhe gazetarit prishtinas, Shaban Hotit
Rruga magjistrale Prishtinë – Pejë në korrik të vitit 1998 ishte e kontrolluar nga UÇK-ja dhe në afërsi të komunës Gllogoc e ka formuar kampin Llapushnik. Ishte i vendosur në një pronë fshatare. Në shtëpi, garazhe dhe stallë i mbanin të burgosurit. UÇK-ja i arrestonte shqiptarët, kryesisht duke hyrë në shtëpitë e tyre në fshatrat përreth, por edhe në ato në komunën e Lipjanit dhe të Shtimes. Serbët të cilët përfunduan në Llapushnik, kryesisht u arrestoheshin në rrugën magjistrale Prishtinë- Prizren, te vendi i quajtur Duhël. Në atë vend UÇK-ja shpesh i ndalonte makinat dhe autobusët, kurse udhëtarët e merrte me vete. Profesori i gjuhës ruse, Shaban Hoti, është marrë vesh me ekipin e gazetarëve nga Rusia që të përkthejë për ta përderisa janë në terren. U arrestua më 21 korrik të vitit 1998, kur televizioni rus i nis me të për t’i intervistuar pjesëtarët e UÇK-së, thotë drejtori i Fondit për të Drejtën Humanitar në Prishtinë, Bekim Blakaj gjatë bisedës me Asociacionin e gazetarëve të Serbisë (UNS) mbi fatin e profesor Hotit, përkthyesit dhe gazetarit.
Hoti u arrestua më 21 korrik të vitit 1998, së bashku me gazetarin Oleg Safiulinin, kameramanin Aleksandër Galanovin dhe xhiruesin Viktor Mamaevin, kur u nisën në detyre gazetareske. Gazetarët nga Rusia u liruan po të njëjtën ditë, kurse profesor Hoti, u pushkatua pas pesë ditësh në malin e Berishës. Para Gjykatës Penale Ndërkombëtare për ish Jugosllavinë (GJPNJ), për këtë vrasje, sikur dhe për vrasjen e tetë civilëve të tjerë, me 13 vjet burg u dënua Hajredin Balaj, më nofkën luftarake “Shala”. Me aktakuzën për kampin në Llapushnik, para Gjykatës në Hagë, ishte i përfshirë edhe komandanti i UÇK-së, Fatmir Limaj, por ai u lirua për shkak të mungesës së provave për përgjegjësinë e tij si komandant. Fondi për të Drejtën Humanitare, me kujdes e ka përcjellë këtë gjykim.
-Kur atë ditë erdhën deri te fshati Komoran, policia serbe u tha që mos të shkojnë më tej, sepse më tej nuk e kanë territorin nën kontroll. Megjithatë, gazetarët vazhduan. Pas një ose dy kilometrash, i ndaluan pjesëtarët e UÇK-së, e siç dëshmuan gazetarët rusë, ata pastaj u arrestuan, kurse Hoti u dërgua veçanërisht. Gjatë gjykimit në Hagë, e dëgjuam një pjesë, por nuk e dimë se çfarë ka përjetuar Hoti në të vërtetë në kampin në Llapushnik. Gjithashtu, nuk janë shpjeguar në tërësi motivet e mbajtjes së tij – thekson Blakaj për UNS.
Por, bashkëbiseduesi ynë nënvizon se me këtë aktgjykim është dokumentuar se të gjithë të arrestuarit, që ishin mbajtur në këtë kamp, UÇK-ja i çoi në malin Berisha. Një pjesë u lirua, kurse pjesa tjetër është çuar me tej në mal, dhe u pushkatua.
-Në mesin e të vrarëve ishte edhe profesor Hoti, mbetjet mortore e të cilit u gjeten në vitin 2001, pikërisht në vendin ku ishte vrarë. Këshilli Gjyqësor ka provuar se ata i ka pushkatuar Hajredin Blakaj, i cili e mbajti pjesën më të madhe të dënimit prej 13 vitesh burgim, e pastaj u lirua – thotë bashkëbiseduesi ynë.
Në pyetje a ishin gazetarët objektiv i veçantë, Blakaj nënvizon se ajo ishte koha kur u vranë shumë civilë, shumë njerëz të dalluar.
-Është e qartë se gazetarët ishin në shënjestër, por çdo jetë është e vlefshme, pa marrë parasysh profesionin. Në atë kohë kishte vrasje dhe rrëmbime, e sidomos menjëherë pas luftës, edhe të mjekëve të njohur, avokatëve, këngëtarëve, artistëve, politikanëve... Aktgjykime gjyqësore nuk ka, kështu që nuk mund të flasim me bindje se kush dhe çka qëndron mbrapa gjithë kësaj. Kur bëhet fjalë për gazetarët serbë, është e qartë se janë kidnapuar dhe se janë vrarë për shkak se ishin serbë- përfundon Blakaj.
Emri i profesor Shaban Hotit gjendet në Libër kujtimin e Kosovës të Fondit për të Drejtën Humanitare në të cilin është shënuar si profesor, përkthyes dhe gazetar. Asociacioni i gazetarëve të Serbisë në muajin prill i ka publikuar të dhënat për profesor Hotin, personit të 15-të në listën e gazetarëve dhe punonjësve mediatik të kidnapuar dhe të vrarë në Kosovë.
* Marrja e pjesëve të tekstit ose tekstit në tërësi është e lejuar vetëm duke e cekur edhe burimin
______________________________________________________
20 years have passed since the abduction and murder of Pristina professor and journalist Shaban Hoti
The main road leading from Pristina towards Peja in July 1998 was controlled by the KLA and in the vicinity of the municipality of Glogovac they formed the Lapushnik camp. It was placed on a farmstead. In a house, in a garage and in a stable were held prisoners. The Albanians were arrested by the KLA mainly by entering their homes in the surrounding villages, but also in the municipalities of Lipljan and Shtimlje. The Serbs who ended up in Lapushnik were arrested mostly on the Pristina-Prizren highway, near the town of Dule.
There, the KLA often stopped cars and buses and took the passengers away. Russian language professor Shaban Hoti agreed with a team of Russian journalists to translate for them while on field. He was captured on July 21, 1998, when a Russian TV crew went with him to interview KLA members, says the director of the Humanitarian Law Center in Prishtina, Bekim Blakaj, in a conversation for the Journalists Association of Serbia (UNS) about the fate of Professor Hoti, an interpreter and journalist.
Hoti was captured on July 21, 1998, along with journalist Oleg Safiulin, cameraman Alexander Galanov and cameraman Victor Mamaev. Journalists from Russia were released on the same day, and Professor Hoti was shot five days later on Berisha Mountain. Hajrednin Balaj, whose war nickname was "Shala", was sentenced to 13 years in prison by the International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia (ICTY) for this murder and eight more civilians. The indictment for the Lapushnik camp before the Hague Tribunal also included the KLA commander, Fatmir Limaj, but he was acquitted on the base of lack of evidence for his command responsibility. The Humanitarian Law Center closely followed this trial.
- When they reached the village of Komorane on that day, the Serbian police told them that they should not go on, because they had no control over the territory. However, the journalists continued. After a kilometer or two, they were stopped by members of the KLA, and as Russian journalists testified, they were subsequently detained, and Hoti was separately detained. During the trial at The Hague, we heard a part, but we do not know a whole stort, what Hoti really survived at the Lapusnik camp. Also, the reasons for his detention are not fully explained - says Blakaj for UNS.
But, according to our interlocutor, the court verdict has documented that all the prisoners held in that camp, KLA took towards the Berisha Mountain. Some of them were released, and part of them were taken further into the mountain and shot:
- Professor Hoti was also among those killed, whose posthumous remains were found in 2001 at exactly the place where he was killed. The Trial Chamber has proved that Hajredin Balaj shot at them. He served most of the 13 prison sentence, and then released - our interlocutor says.
Asked if the journalists were a special target, Blakaj underlines that it was a time when many civilians, many prominent people were killed.
- Apparently the journalists were targeted, but every human life is valuable regardless of the profession. At that time, there
were murders and kidnappings, and especially after the war, of famous doctors, lawyers, singers, artists, politicians ... There are no court rulings, so we can not say what is behind it. When it comes to Serbian journalists, it is obvious that they were kidnapped and killed because they were Serbs - concluded Blakaj.
The name of Professor Saban Hoti is in the Kosovo Memory Book of the Humanitarian Law Centar, in which he is listed as a professor, translator and a journalist. In April, the Journlists Association of Serbia published information on Professor Hoti, the 15th person on the list of killed and kidnapped journalists and media workers in Kosovo.
* Reprinting, republishing or usage parts or the entire article is permitted with mandatory source guidance
Коментари (0)
Остави коментарНема коментара.