Истраживање УНС-а о убијеним и отетим новинарима на Косову
23. 04. 2018.
Професор и преводилац Шабан Хоти 15. на листи убијених и киднапованих новинара и медијских радника на Косову
Шабан Хоти, професор руског језика, преводилац и медијски радник је заробљен, а потом убијен, као део екипе Руске државне телевизије која је јула 1998. године покушала да направи интервју са припадницима ОВК у селу Лапушник. Он је 15. особа на списку убијених и киднапованих новинара и медијских радника на Косову, у истраживању УНС-а.
|
У наставку је овај текст преведен на албански и енглески језик. Please find below albanian and english translation of this article. Në vijim, këtë tekst mund ta lexoni në gjuhën shqipe dhe angleze. |
По доласку у Приштину, 20. јула 1998. године, екипа Руске државне телевизије замолила је Хотија, професора на катедри за руски језик и књижевност Приштинског универзитета, који је осим матерњег веома добро говорио и енглески језик, за помоћ.
Хоти, рођен 1945. у Ратковцу, као преводилац је 21. јула 1998. године кренуо са новинаром Олегом Сафиулином, камерманом Александром Галановим и тонским техничарем Виктором Мамаевим, на новинарски задатак.
На путу Приштина – Пећ, у селу Лапушник, припадници ОВК прво су зауставили њихово возило и рекли им да не могу да снимају, а немало потом их заробили, одузели опрему, документа и новац.
Два сата касније, Хотија су одвојили и другим возилом одвезли до подножја оближњег брда. Новинари су га следећи пут видели у кући у Лапушнику, претученог, крваве кошуље и јако уплашеног.
- Када су ми скинули повез са очију видео сам Шабана Хотија јер је он преводио тај разговор. Било је јасно да су га тукли. Имао је хематом на лицу, крв по панталонама, на кошуљи и на ципелама и био је веома уплашен. Једноставно је дрхтао од страха. Имао је изгубљен поглед... – испричао је новинар Олег Сафиулин, сведочећи пред Трубуналом у Хагу.
Тог 21. јула 1998. године, око 19:30 руски новинари су пуштени, али не и Шабан Хоти. Уочи уласка српских снага у Лапушник, пет дана касније, Хоти је стрељан на планини Бериша. На тој локацији, априла 2001. године, есхумирани су његови посмртни остаци из масовне гробнице.
Због убиства Шабана Хотија и још осморице цивила, на 13 година затвора, пред Међународним кривичним судом за бившу Југославију (МКСЈ), осуђен је Хајреднин Баљај, ратног надимка “Шаља”, идентификован као логорски стражар у Лапушнику. Проглашен је кривим за окрутно поступање, мучење и убиство девет затвореника на планини Бериша.
То је прва пресуда коју је за ратне злочине на Косову изрекао Трибунал, 30. новембра 2005. године. Оптужницом су били обухваћени и бивши регионални заповедник ОВК Фатмир Љимај и њему подређени Исак Муслију, али су они ослобођени, јер “Тужилаштво није доказало да су имали командну или било какву другу улогу у логору ОВК у Лапушнику и злочинима који су у њему почињени у лето 1998. године”.
Хајредин Баљај преминуо је 31. јануара 2018. године. Тог дана, седница Скупштина Косова је почела минутом ћутања у коме су учествовали и представници Српске листе. Тим поводом су изјавили да су “жртве невиђене политичке подвале” и “искљученог превода”.
О овим злочинима, пред Трибуналом у Хагу сведочио је и заштићени сведок, који је такође био заробљен у Лапушнику. Он је говорио и о суровом пребијању професора Шабана Хотија, а на једно од питања тужиоца је одговорио: „У првој просторији, у оној у којој смо били први пут, Шаља је рекао: 'Погледајте шта ће се догодити оном ко иде да преводи за Русе'“.
|
Име професора Шабана Хотија налази се у Косовској књизи памћења Фонда за хуманитарно право у којој је наведен као професор, преводилац и новинар. |
Више о овој теми на сајту УНС-а, у наредним данима.
* Преузимање делова или целокупног текста је дозвољено уз обавезно навођење извора
Текст је резултат истраживања новинарског тима Удружења новинара Србије о убијеним и несталим новинарима на Косову. У оквиру постојећег Досијеа о убијеним и несталим новинарима од 1998. до 2005. године, објавићемо нова сазнања како би се јавност детаљно информисала, а домаћи и међународни правосудни органи подстакли да пронађу и казне починиоце ових злочина. Истраживање се спроводи у оквиру пројекта Удружења новинара Србије подржаног од стране Министарства културе и информисања Републике Србије. Ставови изнети у тексту не одражавају нужно ставове и мишљења органа који је пројекат подржао.
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Professor and translator Shaban Hoti is 15th on the list of killed and kidnapped journalists and media workers in Kosovo
Shaban Hoti, professor of Russian language, translator and media worker, was captured and then killed, as part of the Russian State Television team, which in July of 1998 tried to interview KLA members in the village of Lapusnik.
He is the 15th person on the list of killed and kidnapped journalists and media workers in Kosovo, in a UNS survey.
Upon the arrival in Pristina, on July 20, 1998, the Russian State Television team asked Hoti, a professor at the Department of Russian Language and Literature at the Pristina University, who, in addition to his mother language, spoke English well, for help.
Hoti, born in 1945 in Ratkovac, and on on July 21, 1998, as an interpreter he went with journalist Oleg Safiulin, cameraman Alexander Galanov and sound technician Viktar Mamaev, on a journalistic assignment.
On the Pristina-Peja road, in the village of Lapusnik, members of the KLA first stopped their vehicle and told them that they could not record, and then captured them, took away the equipment, documents and money.
Two hours later, Hoti was separated from the group and he was driven by another vehicle to the foot of a nearby hill. The next time the reporters saw him in a house in Lapusnik. He was beaten, his shirt was bloody and he was very frightened.
- When I was stripped off the blindfold, I saw Shaban Hoti because he was translating this conversation. It was clear that they were beaten him. He had a hematoma on his face, blood on his pants, on a shirt and on his shoes, and he was very scared. He simply shivered with fear. He seemed lost - said journalist Oleg Safiulin, testifying before the Trubunal in The Hague.
On July 21, 1998, at around 19:30, Russian journalists were released, but not Shaban Hoti. On the eve of the entry of Serb forces into Lapusnik, five days later, Hoti was shot at Berisha Mountain. At that location, in April 2001, his remains were exhumed from a mass grave.
For the murder of Shaban Hoti and another eight civilians, Hajrednin Balaj, the war nickname "Shala", was identified as a guard in the camp in Lapusnik, and sentenced on 13 years in prison, before the International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia (ICTY). He was found guilty of cruel treatment, torture and murder of nine prisoners on the Berisha Mountain.
This was the first verdict handed down by the Tribunal for war crimes in Kosovo on November 30, 2005. The indictment also included former KLA regional commander Fatmir Limaj and his subordinate Isak Musliu, but they were acquitted because "the Prosecution did not prove that they had command or any other role in the KLA camp in Lapusnik and the crimes committed therein in the summer 1998 ".
Hajredin Baljaj died on January 31, 2018. On that day, the Kosovo Assembly began with a minute of silence in which representatives of the Serbian List participated. On this occasion, they stated they were "victims of unprecedented political fraud” and "translation being turned off”.
A protected witness also testified about these crimes before the Hague Tribunal, who was also captured in Lapusnik. He also talked about the brutal beatings of Professor Shaban Hoti, and on the one of the prosecutor's questions, he answered: "In the first room, in the one in which we were the first time, Shala said: “Look what's going to happen to who's going to translate for the Russians”.
| The name of Professor Saban Hoti is in the Kosovo Memory Book of the Belgrade based Humanitarian Law Centar. Mr. Hoti is listed as a professor, translator and journalist. |
More on this topic on the UNS website in the coming days.
* Reprinting, republishing or usage parts or the entire article is permitted with mandatory source guidance
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Profesori dhe përkthyesi Shaban Hoti i 15-ti në listën e punonjësve mediatik të vrarë dhe të kidnapuar në Kosovë
Shaban Hoti, profesori i gjuhës ruse, përkthyes dhe punonjës mediatik u kap dhe pastaj u vra si pjesë e ekipit të Televizionit Shtetëror të Rusisë, i cili në korrik të vitit 1998 tentoi ta bëjë një intervistë me pjesëtarët e UÇK-së në fshatin Llapushnik. Ai është personi i 15-të në listën e gazetarëve dhe punonjësve mediatikë të vrarë dhe të kidnapuar në Kosovë, në hulumtimin e UNS-it.
Pas ardhjes në Prishtinë, më 20 korrik të vitit 1998, ekipi i Televizionit Shtetëror të Rusisë e luti Hotin, profesorin në Katedrën e gjuhës dhe letërsisë rusë në Universitetin e Prishtinës, i cili përveç gjuhës amtarë, fliste mirë edhe anglisht, për ndihmë.
Hoti lindi në vitin 1945 në Ratkoc dhe si përkthyes më 21 korrik të vitit 1998 se bashku me gazetarin Oleg Safiulinin, kameramanin Aleksandër Galanovin dhe teknikun e tonit Viktor Mamaevin u nisën për të kryer një detyrë gazetareske.Ne rrugën Prishtinë – Pejë, në fshatin Llapushnik, pjesëtarët e UÇK-së se pari e ndaluan veturën e tyre dhe u thanë se nuk mund të xhirojnë, e pas pak, i kapën, ua morën pajisjet, dokumentet dhe lekët.
Dy ore me vonë, Hotin e ndanë dhe në një veturë tjetër e çuan në këmbët e kodrës në afërsi. Herën e ardhshme gazetarët e panë në një shtëpi në Llapushnik, të rrahur, me këmishë të përgjakur dhe shumë të frikësuar.
- Kur ia hoqën mbështjellësin nga sytë e pashë Shaban Hotin sepse ai e ka përkthyer atë bisedë. Ishte e qartë se e kishin rrahur. E ka pasur hematomën në fytyrë, gjakun nëpër pantallona, në këmishë dhe këpucë dhe ishte tepër i frikësuar. Thjeshtë dridhej nga frika. E kishte një shikim të humbur ... – tregoi gazetari Oleg Safiulin, duke dëshmuar para Tribunës në Hagë.
Më atë 21 korrik të viti 1998, rreth orës 19:30 gazetarët u liruan, por jo edhe Shaban Hoti. Pak para hyrjes së forcave serbe në Llapushnik, pesë ditë më vonë, Hoti u pushkatua në malin e Berishës. Në atë lokacion, në prill të vitit 2001, i zhvarrosën mbetjet mortore të tij nga varreza masive.
Për shkak të vrasjes së Shaban Hotit edhe tetë civilëve të tjerë, para Gjykatës Ndërkombëtarë Penale për ish Jugosllavinë (GJNPJ) u dënua me 13 vjet burgim Hajredin Balaj, me nofkën luftarake “Shala”, i identifikuar si roje kampesh në Llapushnik. U sphall i fajshëm për trajtimin mizor, torturën dhe vrasjen e nëntë të burgosurve në malin e Berishës.
Ky ishte aktgjykimi i pare për krime luftë në Kosovë, i cili u shqiptua në Tribunën më 20 nëntor të vitit 2005. Në aktakuzë ishin të përfshirë edhe ish komandanti rajonal i UÇK-së, Fatmir Limaj dhe varësi i tij Isak Musliu, por ata u liruan, sepse “Prokuroria nuk pati prova se e kanë pasur rolin komandues ose çfarëdo roli tjetër në kampin e UÇK-së në Llapushnik dhe në krimet që u kryen në atë kamp në verë të vitit 1998”.
Hajredin Balaj vdiq më 31 janar të vitit 2018. Atë ditë, seanca e Kuvendit të Kosovës filloi më minutën e heshtjes, në të cilën morën pjesë edhe përfaqësuesit e Listës Serbe. Ata më këtë rast deklaruan se “ishin viktimat e mashtrimit politik” dhe “të përkthimit të ndalur”.
Për këto krime në Tribunën e Hagës ka dëshmuar edhe dëshmitari i mbrojtur, i cili gjithashtu ishte i burgosur në Llapushnik. Ai foli për rrahjet brutale të profesorit Shaban Hotit, e në njërën nga pyetjet e parashtruara nga prokurori, ai u përgjigj: “Në hapësirën e parë, në atë ku ishim herën e parë, Shala tha: ‘Shikoni se çfarë do t’i ndodh atij që shkon për t’i udhëhequr rusët’ ”.
| Emri i profesorit Shaban Hotit gjendet në Libër Kujtimin e Kosovës të Fondit për të Drejtën Humanitare, në të cilën është cekur si profesor, përkthyes dhe gazetar. |
* Marrja e pjesëve të tekstit ose tekstit në tërësi është e lejuar vetëm duke e cekur edhe burimin
Коментари (0)
Остави коментарНема коментара.