Истраживање УНС-а о убијеним и отетим новинарима на Косову

Hetimi i zhdukjes së gazetarit të “Politikës”, Lubomir Knezheviqit 

I biri i Lubomir Knezehviqit, Gorani: Asgjë nuk mund të fshihet përjetësisht 

Natyrisht që babi im dinte se çfarë po ndodhte në Vushtrri në atë kohë, por thjeshtë ka qenë guximtar. Nuk kishte frikë nga askush, malazez krenarë, sigurisht duke llogaritur në faktin se nuk ka bërë asgjë keq. Dhe ja çfarë ka marrë për mirësinë dhe drejtësinë e vet- thotë për Asociacionin e Gazetarëve të Serbisë (UNS), i biri i Lubomir Knezheviqit. 

Gazetari i “Bashkimit” prishtinas dhe korrespodenti i “Politikës” u zhduk më 6 maj të vitit 1999, duke e kryer detyrën e punës. Kanë kaluar 19 vite nga që familja e tij nuk ka kurrfarë informate për atë se çfarë ka ndodhur dhe i cili është fati i gazetarit të njohur, jo vetëm me shkrime, por edhe me shpirt të gëzuar, mustaqe të dendura dhe kapelën të cilën e mbante si një zotëri i vërtetë. 

- Shumë çka nuk di sepse nuk kam qenë atje. E ëma e ndjerë më tha se ai ishte te Llaketiqët në festën e familjes, e rruga deri te stacioni hekurudhor, ku ata banojnë, nga qendra ku banonim ne, është një hapësirë e pastër dhe ai shkonte në këmbë, pasi që veturë nuk ka pasur. Jo zyrtarisht kemi dëgjuar që e mbante UÇK-ja. Nëna e ndjerë shkoi në stacionin e atëhershëm policor dhe e paraqiti zhdukjen e tij.  Nuk shkoi të njëjtën ditë sepse e dinte se si ishte puna e tij, por ishte e çuditshme për të që e kishte lënë vetëm tërë natën në  shtëpi. Më tregoi se policia shkoi në kërkim të tij deri në qendër, te lumi Sitnica dhe në pjesën në drejtim të fshatit Bukosh, në shpatin e malit Çiçavicë. Policia më tej, gjoja, nuk guxonte, sepse në atë vend gjendej UÇK-ja. Vëllai shkoi për në Vushtrri, ka pyetur, por i është thënë se policia bëri çdo gjë që ishte e mundur. Një kohë mendoja që ndoshta po e mbajnë për ndonjë shkëmbim, sepse ishte gazetar. Tentova që përmes kolegëve të tij ta gjej ndonjë gjurmë, por çdo gjë dukej si një mur kinez. Askush asgjë nuk dinte. Përndryshe, për zhdukjen e babait kemi mësuar përmes TV “Jagodina”. Te nëna ime së pari erdhën kolegët nga Radio Prishtina, pastaj edhe miku i madh i babait dhe korrespodenti i “Politikës” nga Prishtina dhe kolegët nga “Bashkimi”. Ata thanë se “më mirë do ishte ta kishin vrarë menjëherë se sa ta torturojnë” – kujtohet Goran Knezehviqi. 

Kujtimi i agonisë nëpër të cilën kalonte tërë familja, gati dy dekada, pa kurrfarë shenje që disi dhe dikur do të mësojnë se çfarë i ka ndodhur babait të tij, për Goran Knezheviqin është torturë dhe traumë. Për të është e qartë, por edhe dokumentet deri te cilët erdhi UNS-i tregojnë se zhdukja e kolegut tanë, përveç policisë serbe i është raportuar edhe Komitetit Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq, UNMIK-ut, KFOR-it dhe organizatave të tjera ndërkombëtare, ndër të tjera edhe prokurorit ndërkombëtar publik në Prishtinë. Nga ana tjetër, përveç që askush nga ta nuk e ka zhvilluar hetimin efikas, askush prej tyre nuk e ka kontaktuar familjen. 

- As që e kemi ditur që është iniciuar ndonjë hetim, as që ndonjë prokurori merret me këtë, asgjë. Nënën, vëllain dhe mua nuk na thirri askush. Ditën e fundit, kur policia dhe ushtria serbe ishin duke u tërhequr nga Kosova, më 12 qershor të vitit 1999, shkuam që ta bindim nënën të niset me neve, duke na ndalur gjatë rrugës duke na thënë që mos të shkojmë. Fatmirësisht, ajo me stafin e spitalit ku punonte, u nis me një autobus dhe zbriti ne vendin Ibarska Sllatina, te motra e saj. Kurrë nuk do ta harroj atë pamje dhe atë lehtësim, kur e pashë të gjallë dhe të shëndoshë. Që nga atëherë askush prej nesh nuk ka jetuar në Kosovë. Edhe krahas të gjitha informatave që u paraqiten, duke e përfshirë edhe që Sllobodan Millosheviqi, gjatë gjykimit në Hagë, i cili tha se babai im u vra, nuk e kam humbur shpresën se ai është i gjallë. Shpresoj se e vërteta do të del në pah dhe besoj në esnafin tonë të gazetarëve, që mos të harrohet çdo gjë, dhe që ndoshta ndonjëherë e gjejnë. 

Lubomir Knezheviqi shkollën e gazetarisë e ka kryer ne Beograd dhe kështu filloi të merret me gazetari. Babanë e tij, Gorani e kujton si njëri të drejtë, të sinqertë, të shoqërueshëm i cili nuk e donte padrejtësinë dhe e adhuronte profesionin e gazetarit. 

- Kjo është gjenerata e vjetër. Kanë punuar me shkop e konop, dhe e mahnitshme është që asgjë nuk iu dukej e rëndë. E donin këtë profesion. Kurrë nuk e kam dëgjuar që është i hidhëruar ose zemëruar për shkak të financave. U hidhëronte nëse nuk ia publikonin ose ia shkurtonin tekstin. Përveç që shkruante për “Bashkimin” dhe “Politikën”, ai i ndihmonte edhe Radio Prishtinës kur e filloi punën. Ky ishte një ekip, ekip i gazetarëve të vërtetë, që punonin me zemër. Paraja nuk ishte motivi i tyre. Nuk ka pasur as për ta blerë një veturë. E ka pasur shpirtin hulumtues, ka qenë jashtëzakonisht elokuent, ka lexuar shumë, kreativ, i patrembur, i drejtë. Ndër tema për të cilat ka shkruar, kanë qenë edhe ato shumë të vështira, e ka jetuar në një mjedis, ku edhe një presje ne vendin e gabuar, ishte politikë. Ai, edhe përkundër kësaj, u mor me asi tema politike në mënyrë që të gjithë kishin frikë nga tekstet e tij. Sigurisht që kishte probleme për shkak të shkrimit të drejtë. Po të kishte bërë kompromise, do të ishte pasanik. Jetonte modest, si dhe të gjithë gazetarët e tjerë. Por, ne kurrë nuk kemi folur për këtë, sepse ai nuk dëshironte ta rëndojë familjen – shton Goran Knezheviqi. 

Lubomir Knezehviqi nga Ulqini në Vushtrri erdhi ta shërbente afatin ushtarak. Një ditë e dhembi dhëmbi, dhe ndihmën e kërkoi në Shtëpinë e Shëndetit. Atje e njohu maminë Cvetën nga fshati Soqanicë sepse në të njëjtën ndërtesë ishte edhe materniteti.  Dhe kjo shaka “shkoi për ta ndrequr dhëmbin, dhe e njohu maminë”, u bë shaka miqësore dhe u ritregua gjatë shumë ahengjeve.

- U martuan në Vushtrri dhe e themeluan familjen. Atëherë aty kishte shumë popullatë ortodokse, Shtëpi të Kulturës, shumë malazez, profesorë dhe mësimdhënës që i kanë themeluar familjet. Nëna dhe babai e kishin një jetë të bukur dhe të harmonizuar, kurrë nuk e kanë provokuar askënd. Ajo mami, ai gazetar. Disi do ta kisha kuptuar po të ishte ai në uniformë, po të ishte në ndonjë fomracion paraushtarak, do të ishte me lehte, me duket, për mua është rëndë kur e shoh se jeta e gazetarëve është asgjë, zero në disa situata. Prapë se prapë shpresoj se asgjë nuk mund të fshihet përjetësisht – konkludon Goran Knezheviqi. 

Tekstin e parë dhe të dytë të UNS-it për hetimin e zhdukjes së gazetarit të “Politikës” Lubomir Knezheviqit, mund t’i lexoni KËTU. 

* Marrja e pjesëve të tekstit ose tekstit në tërësi është e lejuar vetëm duke e cekur edhe burimin

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Of course, my father knew what was happening in Vushtrri at the time, but he was simply brave. He was not afraid, he was proud Montenegrin and probably counting on the fact that he did nothing wrong. And that's what he got for his goodness and justice - says Goran, the son of Ljubomir Knezevic for the Journalists Association of Serbia (UNS).

The journalist of the Pristina-based "Jedinstvo" and the correspondent of "Politika" disappeared on May 6, 1999, while performing a work assignment. It's been 19 years since his family has no information what happened and what is the fate of a well-known journalist, not only by his writing, but also known for his cheerful spirit, dense mustaches and a gentlemen’s hat that he was wearing.

- I do not know many things because I was not there. The deceased mother told me that, my father was at Laketics at slava. Laketic family has lived next to the railway station, and that road from the railway station to the center of the city where we lived was a glade. My father went on foot because he did not have the car. We unofficially heard that he was held by the KLA. The deceased mother went with the neighbor to the then police station and reported my fathers disappearance. She did not went the same day because she knew what his job was, but it was unusual for her to leave her alone at home all night. She told me that the police went in search from the center of the city to the Sitnica river and towards the village of Bukos on the slopes of the Čičavica mountain. The police, allegedly, did not dare to go further, because the KLA was in that place. My brother went to Vushtrri, inquired, asked around, but he was told that the police had done everything they could. For some time I thought that they might be holding him for some exchange, because he was a journalist. I tried to find out something through some of his colleagues, but it was all like I’m facing a Chinese wall. Nobody knew anything. Also, we found out about my fathers disappearances by watching "TV Jagodina". His colleagues from Radio Pristina, were the first one to come to visit my mother, as well as my father’s great friend, a correspondent of Politika from Pristina and colleagues from Jedinstvo. They said "it was better that they have killed him immediately than to torture him" - Goran Knezevic recalls. 

Recalling the agony that the entire family has been elapsing for almost two decades, without any indication that it will somehow and sometime find out what happened to his father, for Goran Knezevic, is torturous and traumatic. It is clear to him, and this is also what all the documents that UNS obtained have shown, that the disappearance of our colleague, besides the Serbian police, was also reported to the International Committee of the Red Cross, UNMIK, KFOR, other international organizations, including the International Public Prosecutor in Pristina. On the other hand, none of them conducted an effective investigation, and nobody contacted the family.

- We did not even know that an investigation was launched, nor that some prosecution dealt with it, nothing. Nobody called my mother, my brother or me. On the last day when the army and the police withdrew from Kosovo, on June 12, 1999, we went to persuade our mother to leave. On the road we were stopped and people were telling us not to go. Fortunately, she entered the bus with other staff of the hospital where she worked, and then went down at her sister place in Ibarska Slatina. I will never forget that scene and that relief, when I saw her alive and healthy. Since then, none of us have lived in Kosovo. Despite all the information that appeared, including the fact that Slobodan Milosevic at the Hague trial said that my father was killed, I did not lose hope that he is alive. I hope that the truth will come out and I rely on your journalistic guild not to go into oblivion. He might be found.

Ljubomir Knezevic graduated from the journalistic school in Belgrade and then started to work as a journalist. Goran remembers his father as a righteous, honest, social man who did not like injustice and worshiped his job.

- It's an old guard. They worked in a makeshift manner, and unbelievably, nothing was difficult for them. They loved that job. I never heard him getting angry and upset about the finances. He was angry if he his article was not published or shortened. Apart from writing for “Jedinstvo” and “Politika”, he also helped Radio Prishtina when they started their program. It was a team, a team of real journalists who worked by following their harts. The money was not a motive for them. My father didn’t even owned a car. He had an investigative spirit; he was extremely eloquent, narrative, creative, fearless and fair. Among the topics he was covering, some of them were sensitive, and he he lived in the surroundings where even the comma in the wrong place was politics. He, in turn, dealt with such political topics in such a way that everyone was afraid of his articles. He probably had problems for fair writing. If he had made compromises, he would be a rich man. He lived modestly as all journalists do. But we never talked about it because he did not want to burden the family - adds Goran Knezevic. 

Ljubomir Knezevic came from Ulcinj to Vushtrri to serve in the army. One day he had a tooth pain and he sought help in the Health Center. And there he met accoucheuse Cveta from Socanica, since in the same building there was a maternity ward. And that anecdote, "he went to fix the tooth, and met the accoucheuse”, became a friendly joke, light motive at many gatherings.

- They married in Vushtrri and founded a family. At that time, there were a lot of Orthodox people living; there was the Cultural Center, many Montenegrin professors and teachers who founded families there. Mother and father had a beautiful and harmonious life and did not harmed  anyone. She was a accoucheuse, he was a journalist. Somehow I could understand if he was in uniform, that he was a part of some paramilitary formation, so it would be easier and clearer for me to understand what happened to him. But he was just doing his journalistic work. It's hard for me to when see that the life of a journalist is - nothing, zero in some situations. Again, I hope that nothing can be hidden forever - concludes Goran Knezevic.

* Reprinting, republishing or usage parts or the entire article is permitted with mandatory source guidance