Истраживање УНС-а о убијеним и отетим новинарима на Косову

22. 03. 2018.

Аутор: Јелена Л. Петковић Извор: УНС, фото: УНС

Истраживање нестанка новинара „Политике“ Љубомира Кнежевића 2

Бела књига Владе Србије: Врх команде оперативне зоне “Шаља” ОВК одговоран за убиство Кнежевића

У документима Јединице за нестала лица УНМИК-а за нестанак Љубомира Кнежевића, новинара приштинског “Јединства” и дописника “Политике”, са сумњом за умешаност у злочин помињу се две особе: Б. С. и М. С, “очигледно повезане са ОВК”. У полицијском досијеу УНМИК-а додатно се сугерише још деветоро могућих осумњичених, које је у захтеву за проширење истраге навела адвокаткиња Стоја Ђуричић, а која је заступала оштећене у процесу против бившег команданта ОВК Ганија Имерија из Вучитрна.

Ипак, ни у овим списима УНМИК-а нема података о покушају полиције да пронађе те особе и са њима разговора.

У наставку је овај текст преведен на албански и енглески језик. Please find below albanian and english translation of this article.                    Në vijim, këtë tekst mund ta lexoni në gjuhën shqipe dhe angleze.

- УНМИК није урадио ништа да спроведе истрагу, са забринутошћу констатује Саветодавна комсија за људска права која такође постоји у оквиру УНМИК-а, у мишљењу од 14. фебруара 2014. године достављеном Љубомировом сину Горану.

Комисија препоручује УНМИК-у да тражи од ЕУЛЕКС-а и других надлежних органа да се кривична истрага настави, а породице дочекају правду. То је био први и последњи пут да је, 15 годинa после нестанка, породица Кнежевић чула за истрагу.

Претходно, породица Љубомира Кнежевића незванично је добила информацију да је њихов отац и супруг држан у логору Ћићевац, али осим тога ништа више. Подаци српских служби безбедности из Беле књиге повезују тројицу из врха команде оперативне зоне “Шаља” ОВК (предео Косовске Митровице, Вучитрна, Обилића, Зубиног Потока и Лепосавића) са нестанком, али и како тврде, убиством Љубомира Кнежевића. У овој зони командовао је и Гани Имери.

За киднаповање Кнежевића у Белој књизи Владе Србије "Албански тероризам и организовани криминал на Косову и Метохији" из септембра 2003. године сумњиче се Хисни Ахмети звани Хис, Мет и Беким Шути звани Нику.

Беким Шути био је командант специјалне јединице од 40 чланова, за коју се каже да је киднаповала нашег колегу.

- Кнежевић је одведен у штаб у селу Ошљани где је мучен, а потом и убијен – наводи се у Белој књизи.

Хисни Ахмети је био “део групе која је на ситничком мосту у Вучитрну киднаповала Кнежевића, који је након вишедневног физичког злостављања убијен”. Мет Шути се такође наводи као учесник у кривичном делу.

Сва тројица су се по доласку међународних снага преселила у врх команде Косовског заштитног корпуса. Према сазнањима УНС-а, никада нису испитивани.

Слободан Милошевић, бивши председник Југославије, унакрсно испитујући сведока, косовског Албанца, пред Трибуналом у Хагу упитао је за убиство Кнежевића.

Трагајући за извором ове информације, УНС се обратио Удружењу грађана “Слобода” које је било активно укључено у одбрану Слободана Милошевића и која располаже документацијом одбране из Хага.

Ипак, они у архиви немају податак какве се чињенице крију иза Милошевићевог питања. Кажу “бивши председник је добијао информације са разних страна”.

Када је нестао, Љубомир Кнежевић је имао 60 година и већ је имао унуке. На Ђурђевдан, 6. маја 1999. отишао је на славу породице Лакетић која је живела три километра од центра града, у близини железничке станице.

Отишао је и да би написао новинарски текст. Кнежевић је кући пешице кренуо око 6 поподне и од тада му се губи сваки траг.

УНМИК полиција није ни покушала да разговара са Лакетићима.

- Пошто су га последњи видели живог, могли су барем да кажу којим путем је Кнежевић ишао. То би помогло да се утврди где се догодила наводна отмица и укаже на друге потенцијалне сведоке – истиче Саветодавна комсија за људска права УНМИК-а. Али, нико није питао.

У годишњем извештају полиције УНМИК за 2000. годину, наводи се да је до краја те године УНМИК полиција имала потпуну истражну власт у региону Митровице.

- Очигледан изостанак било какве хитне реакције полиције УНМИК-а и адекватних радњи у каснијим фазама могао је да укаже починиоцима да надлежни органи нису могли или нису били вољни да истраже таква кривична дела. Такав став надлежних органа према најозбиљнијим злочинима у било ком друштву, а нарочито у околностима након сукоба, неминовно ствара културу некажњивости међу починиоцима злочина и може само да доведе до погоршања ситуације. Проблеми са којима се УНМИК сусрео на почетку своје мисије, не оправдавају такву неактивност – још један је од закључака Саветодавне комисије за људска права УНМИК-а.

Мисија ЕУЛЕКС, која је преузела истагу свих кривичних дела, девет година свог мандата тврдила је да нема никаквих информација о киднаповању Љубомира Кнежевића.

УНС је још дошао до сазнања да се овај предмет налазио у суду у Митровици и то предочио ЕУЛЕКС-у.

После тога, ЕУЛЕКС је обавестио УНС да су одлуке из УНМИК-а које се односе на случај Кнежевић прослеђене тој мисији и другим надлежним властима 2014. године са захтевом да се предузму сви могући кораци како би се осигурао наставак истраге.

ЕУЛЕКС је УНС-у још образложио да УНМИК документацију из истраге “никада није званично 'пренео' тужитељима ЕУЛЕКС-а, већ само копију мишљења Саветодавне комисије”.

Од 2014. године, због промене надлежности, нови предмети уступани локалном тужилаштву, стоји у допису ЕУЛЕКС-а УНС-у.

Случај киднаповања Љубомира Кнежевића сада је у Специјалном тужилаштву Косова. Његову породицу и даље нико не контактира.

Први текст УНС-а о истраживању нестанка новинара „Политике“ Љубомира Кнежевића: "Истрага нестанка новинара Љубомира Кнежевића: Застрашивани сведоци, смењени тужилац и судија" прочитајте ОВДЕ.

* Преузимање делова или целокупног текста је дозвољено уз обавезно навођење извора

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Libri i Bardhe i Qeverisë së Serbisë: Kryesia e komandës së zonës operative “Shala” të UÇK-së përgjegjëse për vrasjen e Knezheviqit

Në dokumentet e Njësisë për personat e zhdukur të UNMIK-ut, për zhdukjen e Lubomir Knezheviqit, gazetarit të “Bashkimit” prishtinas dhe korrespodentit të “Politikës”, me dyshim për përfshirje në këtë krim përmenden dy persona: B.S. dhe M.S. që qartë janë të ndërlidhur me UÇK-në. Në dosjen e Policisë  së UNMIK-ut, ajo sugjeron shtesë edhe nëntë të dyshuar të mundshëm, të cilët në kërkesën për zgjerimin e hetimit i ceku avokatja Stoja Gjuriçiq, e cila i përfaqësoi të dëmtuarit në procesin kundër ish komandantit të UÇK-së, Gani Ymerit nga Vushtrria. 

Megjithatë, as në këto shkresa UNMIK-u nuk ka të dhëna mbi përpjekjet e policisë t’i gjejë këta persona dhe të bisedojë me ta. 

-UNMIK-u nuk beri asgjë t’i zhvillonte hetimet, konstaton i brengosur Komisioni Konsultativ për të Drejtat e Njeriut i cili gjithashtu ekziston në kuadër të UNMIK-ut, në mendimin e saj të 14 shkurtit të vitit 2014 i cili i u dorëzua të birit të Lubomirit, Goranit. 

Komisioni e rekomandon UNMIK-un që të kërkojë nga EULEX-i dhe autoritetet e tjera kompetente që hetimi penal të vazhdohet, dhe që familjet ta arrijnë drejtësinë. Kjo ishte hera e parë dhe e fundit, që, 15 vite pas zhdukjes, familja Knezheviq dëgjoi për hetimin. 

Më parë, familja Knezheviq, jo zyrtarisht e mori informatën që babai i tyre dhe bashkëshorti u mbajt në llogorin Qiqevac, por përveç kësaj, asgjë më shumë. Të dhënat e shërbimit të inteligjencës serbe nga Libri i Bardhë i ndërlidhin tre persona nga kryesia e komandës të zonës operative “Shala” të UÇK-së (rajoni i Mitrovicës së Kosovës, Vushtrrisë, Obiliqit, Zubin Potokut dhe Lleposaviqit) me zhdukjen, por siç pohojnë, edhe me vrasjen e Lubomir Knezheviqit. Në këtë zonë komandoi Gani Ymeri. Për kidnapimin e Knezheviqit në Librin e Bardhe të Qeverisë së Serbisë qëndron: “Terrorizmi shqiptar dhe krimi i organizuar në Kosovë dhe Metohi” nga shatori i vitit 2003 dyshohen Hysni Ahmeti i quajtur Hys, Metë dhe Bekim Shuti, i quajtur Niku. 

Bekim Shuti ishte komandant i njësisë speciale nga 40 anëtarë, për të cilën thuhet se e ka kidnapuar kolegun tanë. 

-Knezheviqi u dërgua në shtab ne fshatin Oshlan, ku u torturua, dhe pastaj u vra – thuhet në Librin e Bardhë. 

Hysni Ahmeti ishte “pjesë e grupit i cili në Urën e Sitnicës në Vushtrri e ka kidnapuar Knezheviqin, i cili pas torturës fizike disaditorë, u vra”. Meti Shuti gjithashtu ceket si pjesëtar në veprën penale. 

Të tretë, pas ardhjes së forcave ndërkombëtare kaluan në kryesinë e komandës së Trupave  Mbrojtëse të Kosovës. Sipas njohurive të UNS-it kurrë nuk janë marrë në pyetje. 

Sllobodan Millosheviqi, ish presidenti i Jugosllavisë, duke e ripyetur dëshmitarin, shqiptarin e Kosovës, para Gjykatës së Hagës, e pyeti edhe për vrasjen e Knezheviqit. 

Duke e kërkuar burimin e kësaj informate, UNS-i iu drejtua Shoqatës së Qytetarëve “Liria” e cila ishe e përfshirë në mënyrë aktive në mbrojtjen e Slobodan Millosheviqit dhe e cila e ka në dispozicion dokumentacionin e mbrojtës nga Haga. 

Megjithatë, ata në arkiv nuk e kanë të dhënën çfarë faktesh fshehën pas pyetjes së Millosheviqit. Thonë se “ish presidenti ka mbledhur informata nga anët e ndryshme”. 

Kur u zhduk, Lubomir Knezheviqi ishe 60 vjeçar dhe kishte nipa dhe mbesa. Në Ditën e Shëngjergjit më 6 maj të vitit 1999 shkoi në festën e familjes Llaketiq e cila jetonte tre kilometra nga qendra e qytetit, afër stacionit hekurudhor. 

Shkoi për ta shkruar një tekst gazetaresk. Knezheviqi u nis në këmbë për në shtëpi rreth orës 6 pasdite dhe nga atëherë i humb çdo gjurmë. 

Policia e UNMIK-ut as nuk tentoi të bisedojë më Llaketiqët. 

-Pasi ata e panë për herë të fundit të gjallë, bile kanë pasur mundësinë të thonë cilës rrugë u nis Knezheviqi. Kjo do të ndihmojë që të vërtetohet ku ka ndodhur kidnapimi dhe të çojë deri të dëshmitarët e tjerë potencialë- thekson Komisioni Konsultativ për të Drejtat e Njeriut i UNMIK-ut. Por, askush nuk pyeti. 

Në raportin vjetor të Policisë së UNMIK-ut për vitin 2000, ceket se deri ne fund të këtij viti Policia e UNMIK-ut e ka pasur pushtetin e plotë hetues në rajonin e Mitrovicës. 

-Mungesa e qartë e çfarëdo reagimi urgjent nga Policia e UNMIK-ut dhe të veprimeve adekuate në fazat e mëvonshme mund t’u tregojë kryesve se organet kompetente nuk kanë mundur dhe nuk kanë pasur vullnet t’i hetojnë veprat e tilla penale. Një qëndrim i tillë i organeve kompetente ndaj krimeve më serioze në çfarëdo shoqërie, e sidomos në rrethana pas konfliktit domosdo e krijon një kulturë të mosndëshkimit mes kryesve të krimit dhe mund të çojë deri te përkeqësimi i situatës. Problemet me të cilat u ballafaqua UNMIK-u ne fillim të misionit të tij, nuk e arsyetojnë jo aktivitetin e tillë- është edhe një nga përfundimet e Komisionit Konsultativ për të Drejtat e Njeriut të UNMIK-ut. 

Misioni i EULEX-it i cili e ka ndërmarrë hetimin e të gjitha veprave penale, për nëntë vite të mandatit të saj ka pohuar së nuk ka kurrfarë informatash rreth kidnapimit të Lubomir Knezheviqit. 

UNS-i erdhi në njohuri se kjo lëndë gjendej në Gjykatë në Mitrovicë dhe këtë ia paraqiti EULEX-it. 

Pastaj, EULEX-i e njoftoi UNS-in se vendimet e UNMIK-ut që i referohen rastit Knezheviq, i janë dërguar këtij misioni dhe autoriteteve të tjera kompetente në vitin 2014 më kërkesë  që të ndërmerren të gjithë hapat e mundshëm për t’u mundësuar vazhdimi i hetimit. 

EULEX-i ia arsyetoi UNS-it edhe faktin se UNMIK-u dokumentacionin e hetimit “kurrë nuk ua ka transferuar zyrtarisht” prokurorëve të EULEX-it, por vetëm kopjen e mendimit të Komisionit Konsultativ”. 

Nga viti 2014, për shkak të ndryshimit të kompetencës, lëndët e reja iu lanë prokurorisë lokalë, qëndron në shkresën e EULEX-it, dërguar UNS-it. 

Rasti i kidnapimit të Lubomir Knezheviqit tani gjendet në Prokurorinë Speciale të Kosovës. Familjen e tij ende nuk e kontakton askush. 

Tekstin e parë mbi hetimet e zhdukjes së gazetarit  të “Politikës” Lubomir Knezheviqit: “Hetimi i zhdukjes së gazetarit Lubomir Knezheviqit: Dëshmitarët e frikësuar, prokurori dhe gjyqtari të ndryshua” lexojeni KËTU.

* Marrja e pjesëve të tekstit ose tekstit në tërësi është e lejuar vetëm duke e cekur edhe burimin

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

The White Book of the Government of Serbia: Top of the command of the operational zone "Shala" of the KLA responsible for the murder of Mr. Knezevic

Two persons: B. S. and M. S, "apparently connected with the KLA", are mentioned in the documents of the UNMIK Missing Persons Unit under suspicion of involvement in the crime of the disappearance of Mr. Ljubomir Knezevic, the journalist of the Pristina "Jedinstvo" and the correspondent of "Politika".

In the police file of UNMIK, additional nine suspects are suggested, in connection with the request for the extension of the investigation led by lawyer Stoja Djuricic, who represented the defendants in the process against former KLA commander Gani Ymeri from Vucitrn.

However, even in these UNMIK files there is no information about police attempts to find those people and interview them.

- UNMIK did not do anything to conduct an investigation, the Human Rights Advisory Panel (part of UNMIK) notes with concern, in opinion dated February 14, 2014, and delivered to Ljubomir's son Goran.

The commission recommends that UNMIK request from EULEX and other competent authorities to continue the criminal investigation, while families are waiting for justice. It was the first and last time that, in 15 years after the disappearance, the Knezevic family heard about the investigation.

Previously, the family of Ljubomir Knezevic was unofficially informed that their father and husband were held in the Ćićevac camp, but nothing more in addition. The data from the Serbian security services from the White Book link three of the top members of the KLA operational area "Shala" (region of Kosovska Mitrovica, Vucitrn, Obilic, Zubin Potok and Leposavic) with the disappearance, but also they claim, with the murder of Mr. Ljubomir Knezevic. Gani Ymeri was also a commander in this zone.

For Knizevic's kidnapping in the White Book of the Government of Serbia titled  "Albanian Terrorism and Organized Crime in Kosovo and Metohija" and published in September 2003, the suspects are Hisni Ahmeti, called His, Met and Bekim Shuti, nicknamed Niku.

Bekim Shuti was the commander of a special KLA unit of 40 members, which was said to have kidnapped our colleague.

- Knezevic was taken to the headquarters in the village of Oshljana where he was tortured and then killed, according to the White Book.

Husni Ahmeti was "part of the group who kidnapped Knezevic on the bridge of Sitnica river in Vucitrn, and who was killed after several days of physical torture". Met Shuti is also listed as a participant in a criminal offense.

After the arrival of international forces, all three of them moved to the top of the command of the Kosovo Protection Corps. According to the UNS, they were never examined.

Slobodan Milosevic, the former president of Yugoslavia, while cross-examining a Kosovo Albanian witness, before the Hague Tribunal, asked him about the murder of Knezevic.

In search for the source of this information, the UNS addressed the Citizens Association "Freedom", which was actively involved in the defense of Slobodan Milosevic and who has Defense documentation from The Hague.

However, in their archives, they do not have any information that could indicate what kinds of facts are hidden behind Milosevic's question. They say "the former president received information from various sources."

When he disappeared, Ljubomir Knezevic was 60 years old and already had grandchildren. On Djurdjevdan, on May 6, 1999, he went to the family of Laketic, who lived three kilometers from the city center, near the railway station.

He went there also as a reporter. Knezevic left Mr. Laketic house at around 6 pm. He was going on foot. Since then, he was never seen again.

UNMIK police did not even try to talk to Laketic.

- As the last people known to have seen him alive, they could have provided at least information that could help in establishing the route which Mr. Ljubomir Knezevic used when he left their house, thus assisting in determining where his alleged abduction took place and point to other potential witnesses - the UNMIK Human Rights Advisory Panel says.  But, nobody asked.

The UNMIK police annual report for 2000 states that until the end of that year, UNMIK police had full investigative authority in the Mitrovica region.

- The apparent lack of any immediate reaction from UNMIK Police, and of any adequate action at later stages, may have suggested to perpetrators that the authorities where either not able, or were not willing to investigate criminal acts. Such attitude of the authorities towards the gravest crimes in any society, and especially in post-conflict circumstances, inevitably creates a culture of impunity among the criminals and can only lead to a worsening of the situation. The problems, which UNMIK had encountered at the beginning of its mission, do not justify such inaction - is another of the conclusions of the UNMIK Human Rights Advisory Panel.

The EULEX mission, who took over all crime investigations, was for nine years claiming that it had no information about the kidnapping of Mr. Ljubomir Knezevic.

The UNS has come to the information that this case was in the Mitrovica court and presented it to EULEX.

Subsequently, EULEX informed UNS that UNMIK decisions related to the Knezevic case were forwarded to that mission and other competent authorities in 2014 with a request to “take all possible steps to ensure the continuation of the investigation.”

EULEX further explained to the UNS that UNMIK documentation from the investigation "has never been officially handed over to EULEX prosecutors, but only a copy of the opinion of the Advisory Panel".

In a letter to UNS, EULEX explains that since 2014, due to changes in jurisdiction, new cases have been handed over to the local prosecutor offices.

The case of Ljubomir Knezevic's kidnapping case is now in the Kosovo Special Prosecutor's Office. Still, no one has contacted Knezevic family.

The first text of the UNS on investigating the disappearance of "Politika" journalist Ljubomir Knezevic: "Investigating the disappearance of journalist Ljubomir Knezevic: Intimidated witnesses, dismissed prosecutor and judge" read HERE.

* Reprinting, republishing or usage parts or the entire article is permitted with mandatory source guidance